Ali İbrahim Han

Ali İbrahim Han


(ö. 1208/1793-94) Hindistanlı devlet adamı, şair, tarihçi ve tezkire müellifi.

I126"da (1714) Patna'da doğdu. Çocukluk ve gençlik yıllarını Şeyhpura'da geçirdi. 1748 yılında Azîmâbâd'a gitti. Bölgenin hâkimi Ali Verdî Han tarafından özellikle İran asıllı pek çok şairin toplandığı Mürşidâbâd'daki sarayına davet edildi. Burada üstün edebî kabiliyetiyle herkesin takdirini kazandı. Şiirlerinde Halil veya Halîl-i Azîmâbâdî mahlasını kullandı. “Nevvâb”, “Emînü'd-devle”, “Azîzü'l-mülk”, “Bahâdır”, “Nasîr-i ceng” unvanlarını aldı. 1760'ta Bengal, Bihârve Orissa nevvâb lığına tayin edilen Mîr Kasım Han'ın ordu mütevelli ligine getirildi. Daha sonra Mîr Kasım'ın en güvenilir müşaviri oldu. Ancak Mîr Kasim'ın birkaç mağlûbiyetten sonra başkalarına sığınması üzerine ondan ayrıldı. 1770'te Bengal valiliğine getirilen Mübâreküddevle'nin nâibliğine tayin edildi. Kabiliyetinin farkına varan İngilizler ve onlann Hintli iş birlikçilerince sivil idarede görevlendirildi. 1781'de Benâres'teki Yüksek Adalet Divanı başkanlığına ve geçici olarak aynı bölgedeki İngiliz umumi valiliğinin en yetkili müşavirliğine tayin edildi. 1208 (1793-94) yılında aynı şehirde öldü. [780]



Eserleri

1) Gülzör-ı İbrahim. 1770'te yazmaya başlayıp 1784'te tamamladığı eser bir Urdu şairleri tezkiresidir. 1798’de Gülşen-i Hind adıyla Farsça'dan Urduca'ya tercüme edilmiş ve bu tercüme 1934'te Aligarh'ta basılmıştır. [781]

2) Hulâşatü'I-kelâm. 1784'te yazdığı bu eserde yetmiş sekiz Farsça mesnevi şairi hakkında bilgi vermiş ve eserlerinden iktibaslar yapmıştır. [782]

3) Şuhuf-i İbrâhîm. 1790'da Benâres'te tamamlanan eser, o tarihe kadar yazılmış en geniş Farsça şuara tezkiresi olup 3278 şairin biyografisini ihtiva eder. Eserin tek yazma nüshası Berlin Devlet Kütüphanesi'ndedir. [783]

4) Ahvâl-i Ceng-i Marhatta. Târîh-i İbrâhîm Hân veya Vekâyi'-i Ceng-i Marhatta adlarıyla da anılan bu eser, çökmekte olan Hint-Türk İmparatorluğu'-na hükmetmek isteyen Marhattalar'ın 1757-1784 yıllan arasındaki mücadelelerini anlatır. 1787'de Benâres'te yazılan eser, 1795'te Tevârîhi Marhatta ve Ahmed Şâh Abdâlî adıyla Urduca'ya tercüme edilmiş, bu tercüme aynı yıl basılmıştır. [784]



Bibliyografya

1) W. Pertsch. Persischen Handschriften Königlichen Bibilothek zur Bertin, Berlin 1888, nr. 663;

2) Abdülhay el-Hasenî, Nözhetil'l-hauâtır, VII, 326;

3) Storey, Persian Literatüre, London 1970, 72, 1/1, s. 700, 702, 761, 762; 1/2, s. 877;

4) Muhammed Bakır, “Ali İbrahim Hân Halil”, ÜDMİ, XVl/2, s. 113, 114;

5) F. Lehmann. “Alî Ebrâhim Khan”, Elr., I, 860, 861

Kaynak: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
 
BUNLAR DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Bu konuyu görüntüleyen kullanıcılar

Geri
Üst Alt