Amasya Genelgesi

Amasya Genelgesi



Havza'dan hareket eden Mustafa Kemal, ayni gun 12 Haziran 1919'da Amasya'ya vardi. Havza'da konusup Amasya'ya donen heyet, Mustafa Kemal'in sehirlerine gelecegi haberini Amasya'ya ulastirmislardi.

12 Haziran'da halk, onu sehrin giris tarafinda, Gezilik'te bekledi. Mustafa Kemal heyetini getiren vasitalar, saat 17'de gorundu. Ilk karsilasma ve selamlasmalardan sonra belediyeye gidildi. Orada, belediyenin balkonundan Mustafa Kemal, halka karsi ilk konusmasini yapti.

Bu balkonda konusan adam, artik ne padisahin kulu, yaveri, ne Istanbul Hukumeti'nin sozcusu, ne de sadece bir askerdir. Anadolu Topragi'na girdikce o, Anadolu halkiyla gittikce kaynasiyordu.

"Amasyalilar! Padisah ve hukumet, İtilaf Devletlerinin elinde esirdir. Memleket elden gitmek uzeredir. Bu kotu vaziyete care bulmak icin sizlerle isbirligi yapmaya geldim. Dusmanlarimizin Samsun'dan yapacaklari herhangi bir cikartma hareketine karsin, ayaklarimiza cariklarimizi cekecek, daglara cekilecek, vatanimizi en son kayasina kadar mudafaa edecegiz."

Mustafa Kemal'in ilk defa halkin karsisina boyle cikmasi ve onu ayaklanmaya davet etmesiyle, kendisinin ilk direnis hareketi Amasya'da basladi denilebilir.

Istanbul Hukumeti'nin artik öz iradesine sahip olmadigi, Padisah'in dusmanlar elinde esir durumunda bulundugu ve milletin kendi basinin caresine bakmasi gerektigi fikri, ilk orada ortaya atildi. Halkı temsil eden 22 kisinin imzasiyle cekilen bir telgraf, Amasyalilarin hurriyet ve istiklal icin birlestiklerini, Mustafa Kemal Pasa'nin etrafinda elbirlik olup calisacaklarini Istanbul'a bildiriyordu.

Hareket henuz yaygin degildi. Kararsizlar, urkekler, cekingenler elbette ki vardi. Ama bu yeni hareketi savunan, hatta bir tek kisi bile olsa, boyle bir kisinin ortaya atilmasi, gene bir sey ifade ederdi.

Amasya'da bu hareketi benimseyenler, bir kisi degildi. Amasya'nin unlu din adamlarindan Abdurrahman Kamil Efendi, Sultan Beyazit Camii'nde soyle konustu: "Ey ahali! Milletin istiklali tehlikeye dusmustur. Bu felaketten kurtulmak icin icabederse, vatanin son ferdine kadar olmeyi goze almak lazimdir. Artik padisah olsun, unvani ne olursa olsun, onun bir hikmeti kalmamistir. Yegane kurtulus caresi, halkin, hakimiyeti dogrudan dogruya ele almasidir."

Mustafa Kemal'in yolculugunda ve Milli Mucadele Hareketi'nin gelismesinde, Amasya'nin onemli bir yeri vardir. Direnis esaslari da ilk defa Amasya'da, yazili bir prensipler belgesi haline getirildi. Bu prensipler belgesine "Amasya Genelgesi" denilir. Amasya Genelgesi, aslinda 6 maddelik bir protokoldur. Fakat bu genelgenin özünü iki cumlede toplamak mumkundur:

Milletin geleceğini, milletin azim ve karari kurtaracaktir.

Anadolu'da, her turlu çalışmadan ve eylemden sorumlu bir "milli heyet" in oluşturulması gereklidir.
 

Bu konuyu görüntüleyen kullanıcılar

Geri
Üst Alt