4.Ünite: Uluslararası İlişkilerde Denge Stratejisi (1774-1914) Kazanımları ve Açıklamaları

4.ÜNİTE: ULUSLARARASI İLİŞKİLERDE DENGE STRATEJİSİ (1774-1914) KAZANIMLARI VE AÇIKLAMALARI

11.4.1. 1774-1914 yılları arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasi gelişmeleri tarih şeridi ve haritalar üzerinde gösterir.​

Başlıca siyasi gelişmeler olarak Kırım’ın Rusya tarafından ilhakı (1783), Fransız İhtilali (1789), Yaş Antlaşması (1792), Sırp İsyanı (1804), Viyana Kongresi (1815), Rum İsyanı (1821), Edirne Antlaşması (1829), Hünkar İskelesi Antlaşması (1833), Balta Limanı Antlaşması (1838), Tanzimat Fermanı (1839), Londra Boğazlar Sözleşmesi (1841), Kırım Savaşı (1853-1856), Islahat Fermanı (1856), Paris Antlaşması (1856), Kanun-î Esasi’nin ilanı (1876), Osmanlı-Rus Savaşı (1877-1878), Berlin Antlaşması (1878), Düyûn-ı Umûmiye İdaresinin kurulması (1881), ll. Meşrutiyet’in ilanı (1908), Trablusgarp Savaşı (1911), I. Balkan Savaşı (1912) ve II. Balkan Savaşı (1913) verilir. Burada verilen kronolojik sıralama, öğrencilerin kronolojik düşünme becerilerini desteklemeye yöneliktir. Sıralanan olay ve olgulara ilişkin bir konu anlatımı yapılmamalı ve bunların ezberletilmesi yoluna gidilmemelidir.

11.4.2.Osmanlı Devleti’nin siyasi varlığına yönelik iç ve dış tehditleri analiz eder.​


a) Osmanlı Devleti’nin güç kaybetmesiyle birlikte büyük güçlerin Osmanlı coğrafyasına nüfuz etme, muhtemel bir dağılma durumunda Osmanlı topraklarını paylaşma (Şark Meselesi) veya işgal etme (Ku- zey Afrika’daki toprak kayıpları vb.) çabaları küresel güç mücadelesi bağlamında ele alınır.

b) 1815 Viyana Kongresi ile başlayan süreçte büyük güçlerin müdahalesiyle uluslararası boyut kazanan konular (1821 Rum İsyanı ve sonrasında Yunanistan’ın kurulması ve Osmanlı Devleti aleyhine toprakları- nı genişletmesi, Kırım Savaşı ve sonrasında Osmanlı Devleti’nin Paris Antlaşması ile Avrupa devletler hu- kukuna dâhil edilmesi, 93 Harbi ve sonrasında Berlin Kongresi ile Doğu Anadolu’daki Ermeni Meselesi) bağlamında Osmanlı Devleti’nin varlığının Avrupalı devletler tarafından tehdit edildiği üzerinde durulur.

c) Mehmet Ali Paşa’nın Osmanlı Devleti’nin merkezi yönetimine rağmen güç kazanması ve nüfuz alanını genişletme çabalarına değinilir.

ç) Rusya’nın Türk Boğazları ile ilgili talepleri karşısında Avrupalı güçlerin Osmanlı Devleti’nin yanında yer almasına ve bunun gerekçelerine değinilir.

d) Öğrencilerin, 1768-1914 arasındaki süreçte Osmanlı-Rus rekabetini sebep-sonuç ilişkisi açısından analiz etmeleri sağlanır.

e) Avrupa devletleri arasındaki bloklaşmalarla değişen uluslararası şartlara değinilerek Avrupa’daki topraklarını kaybeden Osmanlı Devleti’nin çeşitli büyük güçlerle ittifak arayışları ele alınır.

f) Birinci Dünya Savaşı öncesinde ülke dışındaki Müslüman toplulukların (Arakan, Azerbaycan, Moritus vb.) Osmanlı Devleti’ne yaptığı yardımlara değinilir. Öğrencilerin, bu yardımlarda bulunanların duygu, düşünce ve amaçlarına dair çıkarımlarda bulunmaları sağlanır.




11.4.3. Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı ve Kanun-ı Esasi’nin içeriklerini küresel ve yerel siyasi şartlar bağlamında değerlendirir.​


a) Öğrencilerin, Sened-i İttifak, Tanzimat ve Islahat Fermanları ile Kanun-ı Esasî’nin (I. ve II. Meşrutiyet); uluslararası güçler, yerel siyasi aktörler ve ahalinin kriz dönemlerindeki farklı taleplerinin merkezî idare tarafından uzlaştırılmasına yönelik çabalar olduğunu değerlendirmeleri sağlanır.

b) Mecelle ve Kanun-ı Esasi örnekleri üzerinden Osmanlı hukuk sisteminde meydana gelen değişiklikler; devlet-toplum ilişkileri ve Osmanlı Devleti’nin Avrupa siyasi sistemine entegrasyonu çerçevesinde kısaca ele alınır.

c) Osmanlı Devleti’nin dağılmasını önlemeye yönelik Üç Tarz-ı Siyaset olarak bilinen fikir akımlarının, merkezî idarenin ve düşünce adamlarının siyasi ve toplumsal birliği koruma çabaları olduğuna değinilir.

ç) Osmanlı Devleti’nde XIX. yüzyılda başlayan seçim ve meclis kültürünün (muhtarlıklar, taşra meclisleri, Meşrutiyet dönemlerinde yapılan mebus seçimleri, çok partili hayata geçiş denemeleri) demokratikleş- me yolunda atılan adımlar olduğuna değinilir.



11.4.4. 1876-1913 arasında gerçekleştirilen darbelerin Osmanlı siyasi hayatı üzerindeki etkilerini değerlendirir.​

a) 1876, 1909 ve 1913 darbelerinin sebeplerine ve sosyo-politik sonuçlarına ve bu süreçte yaşanan toprak kayıplarına değinilir.

b) Öğrencilerin, Osmanlı Devleti’nde gerçekleştirilen darbeleri ve bunların karakteristik özelliklerini analiz etmeleri sağlanır
 

Bu konuyu görüntüleyen kullanıcılar

Geri
Üst Alt