- Katılım
- 13 Şub 2021
- Konular
- 28
- Mesajlar
- 4,836
- Çözümler
- 1
- Tepkime puanı
- 377
- Puanları
- 83
- Yaş
- 53
- Konum
- Türkiye
- Web sitesi
- tarihbilinci.com
- Meslek - Branş
- Tarih Öğretmeni
Yazarın son konuları
Ramazan Bayramı İdari İzin
2024 Yılı Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Özel Program ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumlarına Yönetici Görevlendirme Kılavuzu
Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumlarına Yönetici Seçme ve Görevlendirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
Ders ve Ünitelere Göre Tasniflenen Sanal Müzeler, Öğrenci ve Öğretmenlerin Kullanımına Açıldı
2024 Yılı Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Özel Program ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumlarına Yönetici Görevlendirme Kılavuzu
Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumlarına Yönetici Seçme ve Görevlendirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
Ders ve Ünitelere Göre Tasniflenen Sanal Müzeler, Öğrenci ve Öğretmenlerin Kullanımına Açıldı
FERHAD
Divan edebiyatı ile Türk halk edebiyatında meşhur bir aşk hikâyesinin kahramanı.
İlk defa Nizâmî-i Gencevî'nin Hüsrev ü Şîrîn adlı mesnevisinde yer almıştır. Burada, Şîrin'e karşı olan aşkı dolayısıy¬la onu elde etmeye çalışan İran Hüküm¬darı Hüsrev'in kendisini ortadan kaldır¬mak istediği rakibi durumundadır. Nizâ-mî'den itibaren bu aşk hikâyesini işle¬yen eserlerde Ferhad daima su yollan yapmakla ünlü bir mühendis-mimar ve¬ya ressam hüviyetindedir. Hüsrev ile Şî-rin'den farklı olarak Ferhad'ın tarihî ve gerçek kişiliği meçhuldür. Milliyeti ve mensup olduğu sosyal tabaka çeşitli mesnevi müelliflerince farklı gösterilen Ferhad'ın esas vasfı sevdiği Şîrin"in aşkı ile dağları delmesidir. [612]
Ferhad başlı başına bir mazmun teş¬kil ettiği divan şiirinde, sevgilisine ka¬vuşma uğrunda gerçekleşmesi imkân¬sız görünen İşleri göze alan, fakat aşkı¬nın derin ıstırabı içinde vuslata ereme-den ölen âşığın sembolü olmuştur. İsmi. sevgilisi Şîrin'in yanı sıra çok defa eski edebiyatın büyük aşk hikâyelerinin Mec¬nun ve Vâmık gibi meşhur kahramanla¬rı ile olduğu kadar Hüsrev ü Şîrîn mes¬nevisinin diğer şahıslan ile birlikte te¬nasüp sanatı yapılarak zikredilir. Şîrin, Hüsrev, Bîsütun dağı ve mesnevideki şeb-dîz ile gülgün adlı atlarla birlikte anılan Ferhad tenasüp sanatından başka aynı çerçeve içinde telmih, tevriye, irsâl-i me¬sel sanatlarına da konu olur.
Onunla beraber ele alınan bir diğer unsur da lâledir. Lâle, Bîsütun'da Fer-had'ın dökülen kanı veya tutuşmuş ate¬şi şeklinde tasavvur edilir. Bfsütun ile de hep Ferhad kastedilir. Bîsütun da¬ğından bahsedilmesi Ferhad'ın onu yarmak yolunda giriştiği macera dolayısıy-ladır. "Bîsütûn-ı mihnet, Bîsütûn-ı derd, kûh-i gam, kûhsâr, kayabaşı, derbend-i mihnet" sözleri bu münasebeti ifade eder. Ferhad'ın dağı delmek için kullan¬dığı külünk de (kazma) onun macerasıy-la ilgili olarak yapılagelen tenasüp ve tel¬mih sanatlarının diğer bir unsurudur. Şî¬rin'in bulunduğu yere uzaktaki otlaklar¬da mevcut sürülerinden süt akıtmak için açtığı kanal sebebiyle "bennâ-yı çeşme-i şîr". Şîrin'e kavuşabilmek emeliyle Bîsütun dağını yarıp delmesi yönünden de "kûn-ken" diye anılır.
Ferhad bundan başka, kahramanı ol¬duğu halk hikâyesinin çeşitli motifleriy¬le halk şiirinde söz konusu edildiği gibi çağdaş sanat ve edebiyatımızda da bir ilham kaynağı olmaya devam etmekte¬dir. [613]
Bibliyografya:
Mehmed Çavuşoğlu. Necati Bey Dîuâm'nın Tahlili, İstanbul 1971, s. 67; Harun Tolasa. Ah-med Paşanın Şiir Dünyası, Ankara 1973, s. 75; Gönüi Alpay. Ali ŞTr Neuâî-Ferhad u Şîrin (İnceleme-Metin), Ankara 1975; Faruk K. Tİ-murtaş, Şeyhî ve Husreu ü Şirin'i. İstanbul 1980; a.mlf.. "Türk Edebiyatında Hüsrev ü Şirin ve Ferhad ü Şirin Hikâyesi", TDED, IX (1959), s. 65-88; Cemâl Kurnaz. Hayâli Bey Dî-uânı Tahlili, Ankara 1987, s. 134-136, 324-325; a.mlf.. "Necati Bey, Ahmed Paşa, Ha¬yâli Bey ve Nev'î Divanlarındaki Teşbih ve Mecaz Unsurları", TKA, XXV/1 (1987), s. 147, Î49, 169; İskender Pala. Ansiklopedik Dîuân Şiiri Sözlüğü, Ankara 1989, I, 322-324; Fevziye Abdullah, "Ferhad ile Şîrîn", İA, IV, 565-566; "Ferhad", TDEA, m, 194; Abdullah Uçman -Sabri Koz. "Ferhad ile Şirin", a.e., III, 194-197.
Divan edebiyatı ile Türk halk edebiyatında meşhur bir aşk hikâyesinin kahramanı.
İlk defa Nizâmî-i Gencevî'nin Hüsrev ü Şîrîn adlı mesnevisinde yer almıştır. Burada, Şîrin'e karşı olan aşkı dolayısıy¬la onu elde etmeye çalışan İran Hüküm¬darı Hüsrev'in kendisini ortadan kaldır¬mak istediği rakibi durumundadır. Nizâ-mî'den itibaren bu aşk hikâyesini işle¬yen eserlerde Ferhad daima su yollan yapmakla ünlü bir mühendis-mimar ve¬ya ressam hüviyetindedir. Hüsrev ile Şî-rin'den farklı olarak Ferhad'ın tarihî ve gerçek kişiliği meçhuldür. Milliyeti ve mensup olduğu sosyal tabaka çeşitli mesnevi müelliflerince farklı gösterilen Ferhad'ın esas vasfı sevdiği Şîrin"in aşkı ile dağları delmesidir. [612]
Ferhad başlı başına bir mazmun teş¬kil ettiği divan şiirinde, sevgilisine ka¬vuşma uğrunda gerçekleşmesi imkân¬sız görünen İşleri göze alan, fakat aşkı¬nın derin ıstırabı içinde vuslata ereme-den ölen âşığın sembolü olmuştur. İsmi. sevgilisi Şîrin'in yanı sıra çok defa eski edebiyatın büyük aşk hikâyelerinin Mec¬nun ve Vâmık gibi meşhur kahramanla¬rı ile olduğu kadar Hüsrev ü Şîrîn mes¬nevisinin diğer şahıslan ile birlikte te¬nasüp sanatı yapılarak zikredilir. Şîrin, Hüsrev, Bîsütun dağı ve mesnevideki şeb-dîz ile gülgün adlı atlarla birlikte anılan Ferhad tenasüp sanatından başka aynı çerçeve içinde telmih, tevriye, irsâl-i me¬sel sanatlarına da konu olur.
Onunla beraber ele alınan bir diğer unsur da lâledir. Lâle, Bîsütun'da Fer-had'ın dökülen kanı veya tutuşmuş ate¬şi şeklinde tasavvur edilir. Bfsütun ile de hep Ferhad kastedilir. Bîsütun da¬ğından bahsedilmesi Ferhad'ın onu yarmak yolunda giriştiği macera dolayısıy-ladır. "Bîsütûn-ı mihnet, Bîsütûn-ı derd, kûh-i gam, kûhsâr, kayabaşı, derbend-i mihnet" sözleri bu münasebeti ifade eder. Ferhad'ın dağı delmek için kullan¬dığı külünk de (kazma) onun macerasıy-la ilgili olarak yapılagelen tenasüp ve tel¬mih sanatlarının diğer bir unsurudur. Şî¬rin'in bulunduğu yere uzaktaki otlaklar¬da mevcut sürülerinden süt akıtmak için açtığı kanal sebebiyle "bennâ-yı çeşme-i şîr". Şîrin'e kavuşabilmek emeliyle Bîsütun dağını yarıp delmesi yönünden de "kûn-ken" diye anılır.
Ferhad bundan başka, kahramanı ol¬duğu halk hikâyesinin çeşitli motifleriy¬le halk şiirinde söz konusu edildiği gibi çağdaş sanat ve edebiyatımızda da bir ilham kaynağı olmaya devam etmekte¬dir. [613]
Bibliyografya:
Mehmed Çavuşoğlu. Necati Bey Dîuâm'nın Tahlili, İstanbul 1971, s. 67; Harun Tolasa. Ah-med Paşanın Şiir Dünyası, Ankara 1973, s. 75; Gönüi Alpay. Ali ŞTr Neuâî-Ferhad u Şîrin (İnceleme-Metin), Ankara 1975; Faruk K. Tİ-murtaş, Şeyhî ve Husreu ü Şirin'i. İstanbul 1980; a.mlf.. "Türk Edebiyatında Hüsrev ü Şirin ve Ferhad ü Şirin Hikâyesi", TDED, IX (1959), s. 65-88; Cemâl Kurnaz. Hayâli Bey Dî-uânı Tahlili, Ankara 1987, s. 134-136, 324-325; a.mlf.. "Necati Bey, Ahmed Paşa, Ha¬yâli Bey ve Nev'î Divanlarındaki Teşbih ve Mecaz Unsurları", TKA, XXV/1 (1987), s. 147, Î49, 169; İskender Pala. Ansiklopedik Dîuân Şiiri Sözlüğü, Ankara 1989, I, 322-324; Fevziye Abdullah, "Ferhad ile Şîrîn", İA, IV, 565-566; "Ferhad", TDEA, m, 194; Abdullah Uçman -Sabri Koz. "Ferhad ile Şirin", a.e., III, 194-197.
BUNLAR DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR