6.Ünite: Türklerin İslamiyet'i Kabulü ve İlk Türk İslam Devletleri Kazanımları ve Açıklamaları

6.ÜNİTE: TÜRKLERİN İSLAMİYET'İ KABULÜ VE İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ KAZANIMLARI VE AÇIKLAMALARI

9.6.1. Türklerin İslamiyet'i kabul etmeye başlamaları ile Türkiye Selçuklu Devleti'nin kuruluşu arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasi gelişmeleri tarih şeridi ve haritalar üzerinde gösterir.


Başlıca siyasi gelişmeler olarak Talas Savaşı (751), Karahanlı Devleti'nin kurulması (840), Gazneli Devleti'nin kurulması (963), Büyük Selçuklu Devleti'nin kurulması (1040), Dandakan Savaşı (1040), Pasinler Muharebesi (1048), Malazgirt Muharebesi (1071) ve Türkiye Selçuklu Devleti'nin kurulması (1077), Harzemşahlar Devleti'nin kurulması (1097), Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılması (1157), Gazneli Devleti'nin yıkılması (1187), Karahanlı Devleti'nin yıkılması (1212), Harzemşahlar Devleti'nin yıkılması (1230) verilir.

Burada verilen kronolojik sıralama, öğrencilerin kronolojik düşünme becerilerini desteklemeye yöneliktir. Sıralanan olay ve olgulara ilişkin bir konu anlatımı yapılmamalı ve bunların ezberletilmesi yoluna gidilmemelidir.


9.6.2. Türklerin İslamiyet'i kabul etme sürecine etki eden faktörleri açıklar.

a) Türk topluluklarının İslamiyet'i kabullerinin bir anda ve toplu olarak değil aşamalı olarak ve farklı tarihlerde gerçekleştiği vurgulanır.

b) Acemler, Berberiler ve Kürtlerin İslam dinini kabul etme süreçlerine kısaca değinilir.


9.6.3. Karahanlı ve Gazneli örneklerinden hareketle İslamiyet'in kabulünün Türk devlet yapısında ve toplumsal hayatta meydana getirdiği değişimleri analiz eder.

Dönemin yazılı eserleri "Kutadgu Bilig", "Divânü Lûgati't-Türk", "Atabetü'l-Hakayık" ve "Divân-ı Hikmet"e kısaca değinilir.

9.6.4. Büyük Selçuklu Devleti Dönemi'ndeki başlıca siyasi gelişmeleri Türk tarihi içerisindeki önemi bağlamında açıklar.

a) Oğuz Türklerinin İslamiyet'i kabul etmelerinin Türk ve İslam tarihinde meydana getirdiği siyasi, sosyal ve kültürel etkilere değinilir.

b) Dandanakan, Pasinler ve Malazgirt Muharebelerinin sebep ve sonuçları kısaca ele alınır.

c) Büyük Selçuklu Devleti'nin Tuğrul Bey Dönemi'nde İslam dünyasında koruyucu rol üstlendiğine değinilir.

ç) Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılış sürecine değinilir.


9.6.5. Büyük Selçuklu Devleti'nin yönetim ve toplum yapısını kavrar.

a) Büyük Selçuklu Devleti'nin güç ve yönetim yapısı; gücün meşruiyet kaynağı, gücün maddi kaynakları, güç paylaşımı ve yönetim organizasyonu temaları çerçevesinde ele alınır.

b) İran ve Türk devlet geleneklerine ait unsurların Büyük Selçuklu devlet teşkilatında birlikte yer aldığı vurgulanır.

c) Nizâmülmülk'ün "Siyasetnâme" adlı eseri devlet yöneticilerinde aranan özellikler açısından incelenir. Ayrıca Nizamiye Medreseleri yapılanması ve Gazalî'nin bu medereselere etkisine değinilir.

ç) Selçuklu kültür ve medeniyetinin ana unsurları (bilimsel ve düşünsel gelişim, mimari, sanat ve edebiyat alanlarındaki faaliyetler) işlenir.
 

6.ÜNİTE: TÜRKLERİN İSLAMİYET’İ KABULÜ VE İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ​


9.6.1. Türklerin İslamiyet’i kabul etmeye başlamaları ile Türkiye Selçuklu Devleti’nin kuruluşu arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasi gelişmeleri tarih şeridi ve haritalar üzerinde gösterir.​


Başlıca siyasi gelişmeler olarak Talas Savaşı (751), Karahanlı Devleti’nin kurulması (840), Gazneli Dev- leti’nin kurulması (963), Büyük Selçuklu Devleti’nin kurulması (1040), Dandakan Savaşı (1040), Pasinler Muharebesi (1048), Malazgirt Muharebesi (1071), Türkiye Selçuklu Devleti’nin kurulması (1077), Har- zemşahlar Devleti’nin kurulması (1097), Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılması (1157), Gazneli Devleti’nin yıkılması (1187), Karahanlı Devleti’nin yıkılması (1212) ve Harzemşahlar Devleti’nin Yıkılması (1230) verilir. Burada verilen kronolojik sıralama, öğrencilerin kronolojik düşünme becerilerini desteklemeye yöneliktir. Sıralanan olay ve olgulara ilişkin bir konu anlatımı yapılmamalı ve bunların ezberletilmesi yoluna gidilmemelidir.

9.6.2. Türklerin İslamiyet’i kabul etme sürecine etki eden faktörleri açıklar.​


a) Öğrencilerin, Türklerin İslamiyet’i kabul etmelerinde etkili olan faktörler hakkında araştırma yaparak ulaştığı sonuçları açıklamaları sağlanır. Türk topluluklarının İslamiyet’i kabullerinin bir anda ve toplu olarak değil aşamalı olarak ve farklı tarihlerde gerçekleştiği çıkarımında bulunmaları sağlanır.
b) Acemler, Berberiler ve Kürtlerin İslam dinini kabul etme süreçlerine değinilir.

c) Oğuz Türklerinin İslamiyet’i kabul etmelerinin Türk ve İslam tarihinde meydana getirdiği siyasi, sosyal ve kültürel etkilere değinilir. Bu bağlamda Anadolu, Azerbaycan, Irak, İran ve Suriye gibi bölgelerde kurulan Türk devletlerinin Oğuz Türklerine dayandığı belirtilir.

9.6.3. Karahanlı ve Gazneli örneklerinden hareketle İslamiyet’in kabulünün Türk devlet yapısında ve toplumsal hayatta meydana getirdiği değişimleri analiz eder.​

Dönemin yazılı eserlerinde (Kutadgu Bilig, Divânü Lûgati’t-Türk, Atabetü’l-Hakayık ve Divân-ı Hikmet) İslamiyet’in etkisine yönelik öne çıkan özelliklere değinilir.

9.6.4. Büyük Selçuklu Devleti Dönemi’ndeki başlıca siyasi gelişmeleri Türk tarihi içerisindeki önemi bağlamında değerlendirir.​

a) Öğrencilerin, Dandanakan, Pasinler ve Malazgirt Muharebelerinin Türk tarihi açısından sebep ve so- nuçlarını açıklamaları sağlanır.

b) Büyük Selçuklu Devleti’nin Tuğrul Bey Dönemi’nde İslam dünyasında koruyucu rol üstlendiği vurgulanır.

c) Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılış sürecine değinilir.



9.6.5. Büyük Selçuklu Devleti’nin yönetim ve toplum yapısını açıklar.​


a) İran ve Türk devlet geleneklerine ait unsurların Büyük Selçuklu devlet teşkilatında birlikte yer aldığı vurgulanır.

b) Öğrencilerin, Nizâmülmülk’ün “Siyasetnâme” adlı eserini devlet yöneticilerinde aranan özellikler açısından tanıtmaları sağlanır.

c) Selçuklu kültür ve medeniyetinin ana unsurlarına (Nizamiye Medreseleri, bilimsel ve düşünsel gelişim, mimari, sanat ve edebiyat alanlarındaki faaliyetler) değinilir.
 

Bu konuyu görüntüleyen kullanıcılar

Geri
Üst Alt