Konu Özeti Sınavlara Hazırlık Atatürk Dönemi Ekonomik Politikalar

Atatürk Dönemi Ekonomik Politikalar ​

Genişletmek için tıkla ...

Osmanlı Devleti Neden Sanayileşemedi?

Genişletmek için tıkla ...

• 1. Osmanlı Devlet Ekonomisinin, sürekli tarımsal üretim ve küçük sanayi üzerine kurulu olması
• 2. Osmanlı Devleti'nin, Avrupadaki bilim ve teknik alanındaki gelişmeleri takip edememesi.
• 3. Eğitimeve bilgi birikimine yeterli önem verilmemesi.
• 4. Osmanlı Devleti'nin kurulduğu ilk yıllarda ekonominin daha çok, gazalardan elde edilen ganimete dayalı olması, ticarete gereken önemin verilmemesi.
• 5. 1838'de imzalanan Balta Limanı Ticaret Antlaşması ile, başta İngiltere olmak üzere yabancılara iç pazarlarımızda serbest ticaret yapma hakkı verilmesi.
• 6. Türklerin ticaretten koparak daha çok devlet memurluğunu tercih etmesi, bu alanın azınlıklar ve yabancıların eline geçmesi.
• 7. 1854'te başlayan dış borçlanmanın artarak devam etmesi ve 1881'de Duyun-u Umumiye'nin kurulması üzerine devlete ait birçok gelirin, yabancı sermaye ve işletmelerin eline geçmesi.

İzmir İktisat Kongresi (17 Şubat 1923)

Genişletmek için tıkla ...

• Kongre İzmir'de, işçi, çiftçi, tüccar ve sanayici kesiminden oluşan toplam 1135 temsilcinin katılması ile 17 Şubat 1923'te toplandı.

İzmir İktisat Kongresi'nin toplanma amacı :

Genişletmek için tıkla ...

• 1. Ekonomik kalkınma için ortak hedeflerin saptanması
• 2. Ekonomik hedeflere ulşamka için gerekli yöntem ve kaynakların saptanması
• 3. Yeni Türkiye Devleti'nin ekonomik programının saptanması
• 4. Siyasi bağımsızlık için şart olan ekonomik bağımsızlığın nasıl sağlanacağının belirlenmesi
• Kongre sonunda alınan kararlar "Misak-ı İktisadi" olarak adlandırıldı.

Misak-ı İktisadi Kararları

Genişletmek için tıkla ...

• 1. Öncelikle ham maddesi yurt içinde yetişen ve yetiştirilebilen sanayi dalları kurulacak.
• 2. Kısa sürede küçük işletme ve el tezgahlarından büyük işletmelere geçilecek.
• 3. Özel sektörün kuramadığı işletmeleri devlet kuracak
• 4. Özel teşebbüse kredi sağlanacak bir banka kurulacak
• 5. Dış rekabete dayanabilmek için sanayi bir bütün halinde kurulacak
• 6. Yabancıların kurduğu tekellerden kaçınılacak
• 7. Demiryolu inşaatı programa bağlanacak
• 8. İşçi haklarını korumak amacıyla, kişilere sendika kurma hakkı tanınacak
• 9. Vergi ve toprak reformu yapılacak

1923 - 1933 Yılları Arasındaki Ekonomik Gelişmeler

Genişletmek için tıkla ...

İzmir İktisat Kongresi'nden 1933 Yılına Kadar Görülen Gelişmeler :

Genişletmek için tıkla ...

• 26 Ağustos 1924'te Türkiye İş Bankası kuruldu.
• 19 Nisan 1925'te Türkiye Sanayi ve Maden Bankası kuruldu.
• 1 Temmuz 1926'da, Kabotaj Kanunu yürürlüğe girdi.
• 28 Mayıs 1926'da TBMM tarafından Teşvik- Sanayi Kanunu kabul edildi.
• 1928 yılında, İktisat Bakanlığı kuruldu.
• 1926 yılında İstatistik Genel Müdürlüğü kuruldu.
• Osmanlı Devleti'nden kalma demiryolları yabancılardan satın alınarak yeni demiryolları yapıldı.
• 17 Şubat 1925'te Aşar vergisi kaldırıldı.

UYARI : İzmir İktisat Kongresi'nde alınan kararlar gereği, 1926 yılında özel sektöre yönelik Teşvik-i Sanayi Kanunu (Sanayiyi Özendirme Yasası) kabul edildi. Fakat özel sektörün sermayesi ve gerekli kadrosu hazır olmadığından bu yasa başarılı olamadı.

Genişletmek için tıkla ...

1933 - 1938 Yılları Arasındaki Ekonomik Gelişmeler

Genişletmek için tıkla ...

• 1933 - 1938 yılları arasında, İzmir İktisat Kongresi'nde alınan Misak-ı İktisadi kararlarının temel amacı olan özel girişimciyi sanayi alanına çekmek mümkün olmadı.
• 1926 yılında çıkartılan Teşvik-i Sanayi Kanunu'nun başarılı olamaması üzerine, sanayileşmenin devlet eliyle yürütülmesine karar verildi.
• 1933 yılında Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı hazırlandı.
• Bu dönemde, Sümerbank önderliğinde büyük bir dokuma sanayi kuruldu.
• 1936 yılında İkinci Beş yıllık Sanayi planı hazırlandı.
• Bu dönemde; madencilik, elektrik santralleri, gıda, kimya, deniz ulaşımı, makina sanayi, deri sanayi gibi alanlarda birtakım planlar yapıldı.
• 1935'te Maden Tetkik Arama Enstitüsü kuruldu.
• 1937'de Etibank önderliğinde Türkiye'nin ilk demir çelik fabrikası Karabük'te açıldı.
• 1938'de başlayan İkinci Dünya Savaşı nedeniyle İkinci Beş Yıllık Sanayi planı tamamlanamadı.