Duraklamanın Nedenleri

DURAKLAMANIN NEDENLERİ

DURAKLAMANIN İÇ NEDENLERİ

PADİŞAHLARIN VE DEVLET ADAMLARININ YETERSİZLİĞİ
Orduların başında sefere katılmayan, devlet işleriyle ilgilenmeyen, saraydaki zevkli hayata kendini kaptıran, zayıf iradeli padişahlar yönetimde bulunuyordu. I. Ahmet zamanında şehzadeler, sancaklara gönderilmedi, sarayda eğitimleri başladı, bundan dolayı devlet tecrübesi kazanamadılar. Padişahlar niteliksiz olmaya başladı. Bu şartlarda saray görevlileri, yeniçeri ağaları ve ülemalar yönetime karıştılar.
Devletin önemli görevlerine rüşvetle atamalar yapıldı. Yönetimde yolsuzluklar arttı. Halkın devlete güveni azaldı.

İMPARATORLUĞUN YAPISI VE KARAKTERLERİNİN BOZULMASI
Devlet mutlakiyetle yönetilen, teokratik bir devletti. İmparatorluk, farklı din ve kültürlerden milletlere dayanıyordu. Kuvvetli ve eşitlikçi yönetim devam ettiği sürede milletler bir arada rahatça yaşamışlardır. Ancak yönetim bozulunca milletler imparatorluktan ayrılma hareketlerine yöneldiler.

ORDU VE DONANMANIN BOZULMASI
Yeniçeri Ocağına kanuna aykırı asker alındı (III. Murat devrinden itibaren). Yeniçeri Ocağı ile Kapıkulu askerleri zamanında ulufe (maaş) alamadıklarından ayaklandılar. Padişahların ve sadrazamların değiştirilmesini istediler.
Has, zeamet ve tımar dağıtılmasında rüşvetçi yol izlendi. Bu durum dirliklerin işleyişini bozdu. Tımarlı sipahilerin sayısı azaldı. Bu durum devletten maaş alan kapıkulu askerlerinin sayısını arttırdı, tarım ve hayvancılık gerilemeye başladı.
Girit'in fethinden sonra donanmaya verilen önem azaldı. Denizcilikten anlamayan kişiler donanma teşkilatına alındı.

EKONOMİ VE MALİYENİN BOZULMASI
Uzun süren savaşlar harcamaların artmasına neden oldu. Ganimetler, vergiler azaldı. Tımar sisteminin bozulmasıyla toprak gelirleri azaldı. Her padişah değişiminde cülus bahşişinin verilmesi hazineyi etkiledi.
Kapitülasyonların Fransa'dan başka diğer ülkelere verilmesi gümrük gelirlerini azalttı. İltizam usulünün bozulması para sıkıntısına düşürdü. Ayarı düşük akçe bastırıldı, askerler ayarı düşük akçeyle maaş almak istemediler. Maaşları gecikti. Bu durum isyan etmelerine neden oldu.

İLMİYE SINIFININ BOZULMASI
Medreselerde eğitim bozuldu. Küçük yaşta Müderris "beşik ülemalığı" yapılanlar oldu. Yüksek memurluklar rüşvetle alınıp satılmaya başladı.

DURAKLAMANIN DIŞ NEDENLERİ


İMPARATORLUĞUN DOĞAL SINIRLARA ULAŞMASI
Doğuda Kafkasya dağları, güneyde Umman denizi, Kuzey Afrikada Büyük Sahra ve Atlas Okyanusuna, Avrupada Baltık Denizine ulaşıldı.
Avrupa'da siyasi ve askeri yönden güçlü Avrupa devletleriyle karşılaşıldı. (Almanya, Lehistan, Avusturya ve İtalyan Cumhuriyetleri, Rusya Çarlığı) doğuda Safeviler ile savaşıldı. Avrupanın güçlü devletleri, Osmanlı Devletine karşı ittifak kurdular.

BÜYÜK COĞRAFYA KEŞİFLERİ
İpek yolu ve baharat yolu Avrupalı devletlerin denetimine girdi. Akdeniz ticareti önemini kaybetti.
Kapitülasyonlar ülkeyi açık pazar haline getirdi. Coğrafya keşifleri sonucunda Avrupa devletleri zenginleşti. Rönesansla birlikte bilim ve teknikte gelişmeye başladı. Osmanlı devleti bu gelişmelere yönelmedi.