Eflatun (Platon)

Eflatun (Platon)

Ekteki resimleri görmek için kayıt olmalısınız
Eflatun'un batı dünyasında kullanılan adı "Platon" Yunanca "geniş" anlamına gelen 'bir sözcüktür. Asıl adı Aristokles olan Platon ya da Eflatun Atina'da doğmuştur. Söylendiğine göre de tam seksen yıl sonra doğum gününde ölmüştür. Atina'nın en önemli ailelerden birinin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Eflatun anne ve babasının yardımı ile büyük filozof Sokrates’in öğrencisi oldu, böylece de onun düşüncelerini gün ışığına ulaştırmak fırsatını elde etti. Eflatun gençliğinde atlet olarak başarı göstermişti. Sokrates'in ölümünden sonra, öğrencisi Eflatun, ilk kapsayıcı felsefe sistemini ortaya koymuş ve ilk resmi felsefe okulu olan "Akademia" yı kurmuştur. Eflatun bilginin, tümellere yani genel kavramlara (tiplere) ya da cinslere dayanması gerektiğini ve tekelin, yani tek tek şeylerin bilgisi diye bir şey olamayacağını ileri sürmüştür. Sözgelimi "Sarman" diye adlandırılmış bir kedi konusunda bilgi sahibi olmak için genellikle kedigillerin ne olduğunu daha önceden bilmemiz gerekir. Yoksa, Sarman'daki kedigillik özelliklerini bilip tanımamız olanaksızdır. Eflatun, bu tümellerin yani genel düşüncelerin, dünyanın oluşumunu ve biçimlenmesini sağlayan temel öğeler olduğunu ileri sürmüş. Bunlara "formlar" (biçimler) ya da "idealar" ("düşünceler") adım vermiştir. Matematikte, bu formlar en açık ve seçik biçimde görülür. Formlar, duyu algısıyla değil, akıl yürütmeyle kavranırlar, yani bedenin organlarıyla değil, zihinle kavranıp bilinirler. Eflatun'un ideaları, varlıkların değişikliğe uğramaz formlarıdır. Filozof, dış görünüş dünyasından yüz çevirip formlara yönelmelidir. Eflatun, ünlü yapıtı Devlet'te, dünyanın, filozoflar kral, krallar da filozof oldukları zaman kusursuz bir duruma geleceğini söyler. Filozof kralların, adaletin ne olduğunu gerçekten bileceklerine ve formların bilgisine dayanarak, bütün toplumlarda adaleti gerçekleştirebileceklerine inanır. Eflatun'a göre, bütün öbür katışıksız ideaları aydınlatan en yüce idea, "İyi ideası"dır. Eflatun yaşlandıkça, bu ideayı gizemci bir anlayışla yorumlamaya koyulmuş, ölümünden birkaç yüzyıl sonra ortaya çıkan yeni eflatunculuk okulu, öte dünyaya ilişkin olan ve gizemci bir anlayışı dile getiren bu öğeler üstünde önemle durarak, "İyi ideasım", Tanrı'yla özdeşleştirmiştir. Orada yetiştirdiği öğrencilerinin en ünlüsü Aristo'dur. Eflatun'un elli altı kitabı vardır ve aşağı yukarı hepsi konuşmalar biçiminde yazılmıştır. Bu da onun felsefesini incelemek isteyenlere birtakım zorluklar çıkartmaktadır. Çünkü konuşanlardan hangisinin Eflatun olduğunu kestirmek kolay değildir.
 

Bu konuyu görüntüleyen kullanıcılar

Geri
Üst Alt