Konu Anlatımı İslâm Devletinde Yönetim Ve Uygarlık

İSLÂM DEVLETİNDE YÖNETİM VE UYGARLIK

1. İslâm devleti Hz. Muhammed zamanında Medine'de kurulmuştur.
2. Devletin siyasi yapısı teokratik monarşi idi.
3. Devlet başkanları olan halifeler hem başyargıç, hem de başkomutandı.
4. Dört halife döneminden sonra Emevi halifesi Muaviye, oğlu Yezidi halife yaparak halifeliği saltanata dönüştürdü. Bu, saltanat anlayışını Abbasiler de sürdürdü.
5. İslam devletinin ilk önemli kurumlarının oluşturulduğu dönem Hz. Ömer zamanıdır. Bu dönemde Bizans devlet teşkilâtı örnek alınmıştır.
Abbasiler zamanında Sasaniler'deki Vezirlik kurumu devlet teşkilatına yerleştirilmiştir.
6. Hz. Ömer zamanında kurulan kadılık teşkilâtı, Abbasiler zamanında kurulan başkadılık makamına bağlanmıştır.
7. Orduların ilk kez düzenli hale getirilmesi Ömer zamanında olmuştur. Orduların devamlı hale getirilmesi ise Emeviler zamanında gerçekleşmiştir.
8. Emir–ül Ümeralık denilen ordu başkomutanlığı, Abbasiler zamanında oluşturulmuştur.
9. Devletin başlıca gelir kaynakları şunlardır:
Ganimet: Savaş gelirleridir. Bu Gelirlerin 1/5 i hazineye ayrılır. Diğeri ise askerler arasında paylaştırılmıştır.
Cizye: Egemenlik altına alınan topraklarda yaşayanların korunmasıyla ilgili olarak alınırdı. Cizye, gayrimüslümlerden alınırdı.
Haraç: Gayrimüslümlerden alınan toprak vergisidir.
Öşür: Müslümanlardan alınan tarım vergisidir.
H Sasani ve Bizans paraları taklit edilerek çeşitli ölçülerde önceden paralar bastırılmıştı. Emevi Halifesi Abdülmelik belirlediği ölçülere göre yeni paraların basılmasını istedi. Böylece ilk islami sikkeler bastırıldı. (693 – 695)
10. Talas savaşını izleyen süreçte Müslüman tüccarlar, doğrudan Orta Asya ve Çin'le alışveriş yapmışlardır. Yemen ve Basra Körfezi ile Doğu Akdeniz kıyılarındaki ticaret Müslüman tüccarların elindeydi.
11. İslam toplumunda ilk eğitim çalışmaları Hz. Muhammed zamanında camilerde Kuranın öğrenilmesi çalışmalarıyla başlamıştır. İlk medreseler, Emeviler zamanında kurulmuştu. İslâmda eğitim, öğretim ve bilimsel alanlardaki çalışmalar Abbasiler zamanında en ileri düzeye ulaşmıştır. Bu dönemin en önemli eğitim kurumları Beytül Hikme adı verilen akademi ile, Nizamiye Medresesi adı verilen üniversitedir. Nizamiye Medresesi Büyük Selçuklu Sultanı Alparslan'ın emriyle Vezir Nizamülmülk'ün çalışmaları sonunda yapılmıştır.
H Emeviler zamanında Arapça resmi dil ilân edildi.
Başlıca İslâmi bilimler şunlardır:
Tefsir: Kur'an ayetlerinin ve suretlerinin anlamlarını açıklar.
Hadis: Hz. Muhammed'in günlük yaşamla ilgili sözlerini inceler.
Kelâm: İslâm felsefesidir.
Kiraat: Kur'an'ın doğru okunmasıyla ilgilidir.
Siyer: Hz. Muhammed'in hayatını ve savaşlarını konu edinen tarihçiliktir.

SANAT

1. Emeviler zamanında İslâm mimarisi en ileri düzeye ulaştı. Bu dönemde Bizans ve Hellenestik sanatlarının özellikleri, mimaride etkili biçimde kullanılmıştır.
Emeviler zamanında resmin ve heykelciliğin yasak olmasına rağmen mimaride fresk denilen duvar resimleri yapılmıştır. Emeviler döneminde yapılan "Kuseyl Amra" sarayında, konusu av, banyo, ve günlük hayat olan resimler yapılmıştır.
2. Mimaride, Abbasiler döneminde Sasani sanatı örnek alınmıştır. Bu dönemde türbe mimarisi doğmaya başlamıştır. En eski türbe Kubbetüs Süleybiye türbesidir.
2. İspanya'daki Müslümanların yaptığı en önemli mimari eserler Kurtuba camisi ile Gırnata şehrinde bulunan El hamra sarayıdır. El hamra sarayının yapımıda kullanılan yapı malzemeleri kırmızıya yakın renklerde olduğu için bu saraya kırmızı saray anlamında olan Arapça El hamra adı verilmiştir. Resmin ve heykelin yerini genel olarak minyatür almıştır. Diğer gelişen süsleme dalları çinicilik, nakkaşlık, hat, tezhip ve arabesk idi. Arabesk sanatı yazıları ile geometrik ve bitkisel motiflerin birlikte kullanıldığı bir süsleme sanatıdır.