Ongun

Ongun

Eski Oğuzca'da "Ongun" kelimesi "Totem" anlamındadır. L. Rásonyi'de Ongun'un Türkçe bir kelime olduğunu, Abdülkadir İnan, ise bu kelimenin moğolca kökenli olduğunu ifade eder. Bahaeddin Ögel'de, aslında Ongun sözü moğolcadır. Bunun Türkçesi "Töz"dür. Töz türkçede "kök-menşe" anlamına geldiğini söyler. Oğuz destanlarına göre, her boyun bir kuş sembolü vardır. Bu kuşlar da genel olarak yırtıcı kuşlardan seçilmiştir. Moğol tarihçisi Reşideddin Fazlullah, bu kuşlara Ongon deyimini kullanmış ve bu suretle deyim günümüze kadar ulaşmıştır.


Kınık boyu : cürre karcığay, yani çakırdoğanın erkeği

Kayı boyu : Sungur, yani şahinlerin en büyüğü olan Akdoğan'dır.

Bayındır boyu : Laçin, gezgin şahin.

Yıva boyu : Tuygun, yani yaşlı erkek çakırdoğan.

Salur boyu : Bürgüt, yani kral kartal.

Afşar boyu : Çure-laçin, yani erkek Bayağı doğan.

Begtili boyu : Bahri, yani küçük balıkçıl kartal.

Büğdüz boyu : İtalyu, av için yetiştirilen dişi ya da kutsal doğan'dır.

Bayat boyu : Ükü, yani grandük.

Yazır boyu : Turumtay, yani bozdoğan.

Eymür boyu : Adı bilinmeyen bu kuşa İsperi, yani delicedoğan denebilir.

Karabölük boyu: Küyenek sarı, yani küçük sarı kerkenez.

Alkaevli boyu : Küyenek, yani kerkenez.

İğdir boyu : Karcığay, yani çakırdoğan.

Yüreğir boyu : Biku, yani gecekuşu.

Dodurga boyu: Kızıl karcığay, yani kızıl çakırdoğan.

Alayuntlu boyu : Yağalbay, yani gece çakırdoğanı.

Döğer boyu : Küçügen, yani kuzuların büyük çakırdoğanı.

Peçenek boyu : Ala toğunak, yani haşarat yiyen boz saksağan'dır.

Çavuldur boyu : Buğdaınık. Adı buğdaykuşu olduğu düşünülür.

Çepni boyu : Kumay, yani kar çakırdoğanı'dır.

Çarukluğ boyu : Sarı karcığay, yani sarı çakırdoğan.