Petrol İhracatçısı Ülkeler Birliği (OPEC)

Talebe

Yönetici
Katılım
14 Şub 2021
Konular
540
Mesajlar
4,040
Tepkime puanı
10,674
Puanları
113
Meslek - Branş
Öğretmen - Tarih
Talebe Hakkında ek bir bilgi sağlanmamış.
PETROL İHRACATÇISI ÜLKELER BİRLİĞİ (OPEC)


Bir enerji kaynağı olan ve iktisadi, siya­si, askeri önemi bulunan petrol ürününe ilişkin ortak bir gaye etrafında bir araya gel­miş ülkelerin oluşturduğu ihracatçı bir bir­lik. OPEC, I960'ta Bağdat'ta kuruldu. İlk üyeleri Irak, İran, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Venezüella idi. Teşkilata daha sonraları Libya, Endonezya, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Cezayir, Gabon, Nijerya ve Ek­vator da katıldı. Teşkilatın organları sıra­sıyla Genel Kurul, Yöneticiler Meclisi, Sekreterlik, Araştırma Bölümü, Ekonomi Komisyonu ve Kalkınma Yardım Fonu'dur. Genel Kurul, örgütün politikasını belirle­yen bir karar organıdır. Yılda iki kez topla­nan Genel Kurul, kararlarını oy birliği ile alır. Yöneticiler Meclisi, alınan kararların uygulanmasından ve bütçenin hazırlanma­sından sorumludur. Teşkilatın sürekliliğini sağlayan Sekreterlik, Yöneticiler Meclisi­ne karşı sorumludur. Araştırma Bölümü ve Ekonomi Komisyon'u milletlerarası piya-
sada petrol fiyatının belirlenip istikrarın sağlanmasıyla ilgilenir. Ayrıca üretim deği­şiklikleriyle diğer enerji kaynaklarının pet­rol ile ilişkisini de inceler. Kalkınma Yar­dım Fonu ise daha ziyade yoksul ülkelere yönelik çalışmalarda bulunur.
Merkezi Viyana'da bulunan OPEC'in te­mel amacı, petrol İhracatçısı ülkeler arasın­da petrol politikasının birliğini sağlayarak, üye ülkelerin ortak çıkarlarını korumaktır. Bununla birlikte fiyat belirlemeleri yap­mak, diğer enerji kaynaklarının geliştiril­mesine katkılarda bulunmak, yoksul ülke­lerde milli ekonomilerin oluşturulmasını sağlamak, bu ülkelere yapılacak yardımla­rın boyutlarını tesbit etmek de OPEC'in amaçlan kapsamına girer. Bu amaçlarla or­taya çıkan OPEC, ilk kurulduğu günden iti­baren Batılı ülkeleri karşısında buldu. Bu ister istemez gerçekleşmesi gereken bir şeydi. Çünkü OPECin kuruluş amacı, Batı­lı petrol şirketlerine karşı doğrudan kendisi­ni korumak ve fiyatlarda kararlılığı sağla­mak temeli üzerine oturtulmuştu. OPEC ül­keleri kuruluş aşamasında Shell, Esso ve British Petroleum gibi büyük petrol şirket­lerinin büyük baskısı altındaydı. Bu şirket­ler, petrol üreten Ülkelerden aldıkları petro­lün karşılığım keyfi bir ödeme şekline bağ­lamışlardı. Ödemeyi sonradan ve istedikleri zamanda yapıyorlardı. Bunun yanında üc­ret düzeyini de belirlemeye yanaşmayıp be­lirsiz tutuyorlardı. Aynca, istedikleri za­man petrol fiyatlarını da düşürüp, petrol üreten ülkeleri zor durumda bırakıyorlardı. Bu durum, petrol üreten Üçüncü Dünya ül­kelerinin bir kısmını bir araya gelmek zo­runda bıraktı. Ve 1960"da OPEC'in kurulu­şu gerçekleşti. Kuruluş ertesinde de, ham petrol fiyatlarının bundan böyle petrol üreten ülkelerce ayarlanacağı yolunda bir karar alınarak açıklandı.
OPEC, 1970'li yıllarda oldukça önemli bir teşkilat haline geldi. Özellikle 1970'li yılların başında uyguladığı "üretimi kısma" politikasıyla, iktisadi ve siyasi alanda adın­dan epeyce söz ettirdi. İsrail-Arap savaşı sı­rasında petrolü bir silah olarak kullandı. 1973 "petrol boykotu" ise, Batı dünyasını altüst etti. Batının hammadde tekelini bu boykotla kırmayı başaran OPEC'in etkinli­ğinin artmaması için, Batı ülkeleri ellerin­den geleni yaptılar. Batı, OPEC üyelerinin birliğini parçalama yoluna gitti. Baş vurdu­ğu yollardan biri, OPEC'e üye ülkelerin si­yasi eğilimlerini değiştirme oyunuydu, Ki­mi ülkeleri kendisine bağımlı kılmaya çalı­şarak, bu oyununda yeterince başarılı oldu da. OPEC ülkeleri arasındaki en belirgin Çatlak ses 1974'lü yıların sonuna doğru du­yuldu. Petrol fiyatlarının tesbitinde üyeler birbirine düştü, bir karara varmakta güçlük çekildi. 1977'li yıllara kadar OPEC içinde farklı iki fiyat hüküm sürdü. Dolaylı olarak Batının etkisinde kalan ülkeler (Suudi Ara­bistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Şah İran'ı) fiyatların yükseltilmesine karşı çıktı­lar. Bunların karşısında yer alan Irak, Libya ve Cezayir ise fiyat artışlarında ısrar ettiler. OPEC ülkeleri içinde Batıya bağımlı ülke­lerin etkinliği ağır bastıkça fiyatlar düşük tutuldu. Buna rağmen Batının etkisi, 1978-1979'lu yıllarda petrol fiyatlarının artması­nı engelleyemedi. OPEC 1980'li yıllarda belirleyici etkisini yitirir gibi oldu. Dünya petrol tüketimindeki payında düşüş görül­dü. Bunun başlıca sebebi, Batının petrol re­zervlerini Önemli ölçüde genişletmiş olma­sıyla beliren talep azalması ve üye ülkeler arasındaki anlaşmazlıklarım başgösterme-
siydi. Ne var ki, tran-Irak savaşı OPEC içindeki ülkelerin petrol üretimlerini tekrar artırmalarına neden oldu. Üretimdeki inişli-çıkışlı durumlara ve petrol fiyatlarındaki dengesizliklere rağmen, halen dünya petrol üretiminin %49'una yakın bir payını elinde bulunduran OPEC ülkelerinin önemi, bu­gün için de sözkonusu olmaya devam et­mektedir.
(SBA)
 

Bu konuyu görüntüleyen kullanıcılar

Geri
Üst Alt