"Tarih" Üzerine Söylenmiş Sözler

Tarih, başka başka insanlara ve zamanlara rastlayan vak’aların tekrarlamasından başka bir şey değildir.
Chateaubriand

Tarih; mâzîyi geleceğe taşır, olayları tekerrür zincirine bağlar, durur.

Tarih; cinâyetlerin ve felâketlerin bir tutanağıdır.
Voltaire


Tarih; imansızlık ve ahlâksızlık harabeleriyle doludur. A. Şeref Güzelyazıcı


Tarih; geçmişte yapılmış, şu anda elimizde olan ve fakat istikbâli gösteren bir dürbündür.

Geçmişin yıkıntıları, bugünün uyarılarıdır. George Bancroft


Tarih, muazzam bir erken uyarı sistemidir. Norman Coisins


Tarih, milletlerin tarlasıdır. Her toplum, geçmişte bu tarlaya ne ekmişse, gelecekte onu biçer. Voltaire


Büyük adamlar tarihi, tarih de büyük adamların yaptıklarını süslemiştir. La Bruyere

Tarih, geçmişi yargılamaktan başka bir şey değildir. Alain


Tarih; okuyana, kendi gözünün görme derecesine göre, yol gösteren bir kılavuzdur. J.J.Rousseau


Tarih, faydası herkesi kapsayan bir ilimdir. Yaşanılan çağın olaylarıyla, eski çağın olaylarını karşılaştırıp sonuca varmak gerekir. Nâimâ


Tarihin başlıca faydası; öncekilerin iyi ve kötü işlerini bize öğretmesidir. L. Chesterfield


Tarih ile efsânenin amacı birdir: Geçici insanda ebedî insanı anlatmak. V. Hugo


Dünyayı idâre edenler ölülerdir. Gustave Le Bonn


Ecdâdını unutanlar, kaynaksız ırmağa, köksüz ağaca benzerler. Çin Sözü


Bir çınar için toprak altındaki kökleri ne ise -ve bu kökler kurudukça çınar nasıl kurumaya başlarsa- bir millet için de tarih odur. Tarihini bilen millet, kökü sağlam çınar
gibidir. Zamanla eski âdet ve anânesini, yaşayış tarzını unutan, tarihini bilmeyen, ecdâdının neler yapmış olduğundan haberi olmayan bir millet, kendini ayakta tutan köklerinden birkaçını kurutmuş demektir. Tarih okuyarak onu sulamak lâzımdır. Kâzım Paşa

Tarih okuyanın aklı çoğalır. İmam Şâfiî


Tarih bilmeyen diplomat, pusuladan anlamayan kaptana benzer; her ikisinin de karaya oturmak tehlikesi vardır. A. Cevdet Paşa

Dünü bilmeyen bugünü anlayamaz; bugünü anlamayan yarını göremez, yarını inşâ edemez; hattâ dünden gelen hamlelerin nedenlerini bile düşünemez. Abdülbâki Gölpınarlı


Batı ülkelerinde bir lise öğrencisi eski metinleri okur ve anlar. Siz bir harf devrimi yaptınız, eski metinler kütüphanelerde kaldı. Eski metinler, zamanında çok ağdalı idi. Binâenaleyh Türk tarihçisine çok önemli vazife düşmektedir. Tarih bir milletin hâfızasıdır; tarihini bilmeyen millet, hâfızasını kaybetmiş insana benzer. B. Lewis


Bir milletin kültürünü kontrol etmek, o milletin dilini kontrol etmekle; bir milleti imhâ ise nesilleri mâzisinden, tarihinden ve bilhassa millî ve mânevî değerlerinden koparmakla mümkündür. Bernard Lewis


Tarih şuuru, sâdece geçmişin geçmişliğini bilmek değil; onun hâlde de var olduğunu anlamak demektir. T. S. Eliot


Tarihinin sürekliliğini kaybeden bir millet, herşeyini kaybetmeye mahkûmdur. Hâfızası parça parça kopmuş bir akıl hastası gibi, geçmişiyle, hâtıralarıyla ve benliğini terkib eden bütün varlık unsurlarıyla ilgisi kesilmiştir. Yabancı tesir ve müdâhalelere, yabancı korumaya hazır ve muhtaç bir hâlde, önce bağımsızlığını sonra da bütün millî şahsiyetini ve varlığını kaybeder. Peyâmi Safâ


Tarihini ve düşmanını bilmeyen millet, kolayca düşer, yok olur. Çin Sözü


Tarih, ihtiyatsızlar için merhametsizdir. Dozy’nin İslâm Tarihi (Anıt. Küt. Atatürk bu sözün altını çizmiş.)


Geçmiş inkâr edilemez; geçmişine taş atanın, geleceğine gülle atarlar. Bahtiyar Vahabzâde


Geçmişini inkâr eden millet, babası bilinmeyen veya babasını inkâr eden çocuğa benzer; ya piçtir, yahut nankördür. Piç olmak kaderdir, nankörlük ise alçaklıktır. Kadircan Kaflı


Türk tarihini Cumhuriyet’le başlatmak isteyen sapıkları; mâzi, din, an’ane, ecdâd tanımayan bizim mâhut nihilistleri düşündükçe İgnatus Donnely (1831-1901) adlı bir
Amerikan politikacının Demokrat partililer aleyhinde söylediği bir nutkunun şu cümlesi aklıma geliyor: “D. Partililer bir katıra benzerler; ne ecdâdlarıyla iftihar edebilirler, ne de adlarını devam ettirebilecek evlâtlarının ümitleriyle yaşarlar.” Nejat Muallimoğlu

Milletlere bir tarih kitabında anlatılan yalan, yanlış ve çarpıklığın tesirini, o milletin hâfızasından ancak üç nesil sonra silebilirsiniz. Büyük Tarihçi Michelet

Ölenleriyle henüz doğmamış olanları arasında bir köprü kuramayan milletlerin, yaşamaya hakları yoktur. N. Muallimoğlu


Gelenekçilik, yaşayanları ölü varsaymak değil; ölüleri yaşıyor varsaymaktır. G.K. Chesterton


Müstakbeli bul sen de koşanlarla bir ol da
Mâzîyi fakat yıkmaya kalkışma bu yolda
Ahlâfa döner korkarım eslâfa hücûmu
Mâzîsi yıkık milletin âtîsi olur mu? Mehmet Âkif Ersoy


(Devlet arşivini kilo ile Bulgarlara satan İttihad ve Terakkî’ye):
Bundan birkaç yüz sene evvel uyananlar,
Bugün hâlâ uyuyanları görsün.
Efsânesi kaybolsa kıyâmet koparanlar,
Tarihini okkayla satanları görsün!?. M. Cemal Kuntay



Tarihimi kefenlik bir bez gibi dürdüler..
Beni dirilmesi yok ölümle öldürdüler. Ozan (1967)


İnanmıyorum bana öğretilen tarihe! N. Fazıl Kısakürek (1947)


Ben de tarih okudum, âlemi elbet bilirim. Mehmet Âkif Ersoy


Altın bir devir idi; hatırla geçmiş günü
Baştan başa cihânı tutmuş ecdâdın ünü. Lâedrî


Donanma ordu yürürken muzafferen ileri
Üzengi öpmeye hasretti, garbın elçileri. M. Akif Ersoy


Bir zamanlar biz de millet, hem nasıl milletmişiz;
Gelmişiz dünyaya” insanlık”nedir,öğretmişiz.

... Bir taraftan dinimiz, ahlâkımız, irfânımız;
Bir taraftan seyfe makrûn adlimiz, ihsanımız... Mehmet Âkif Ersoy


Gök kubbeyi delmiş, yedi iklimde minâre
Göstermiş asırlarca ölümsüz bir idâre. Yusuf Bakalım

Mermerlerin nabzında hâlâ çarpar mı Tekbîr
Bulur mu deli rüzgâr o sedâyı: “Allah Bir!” N. Fazıl Kısakürek


Kopmuşuz bizler o öz varlık olan manzaradan
Bahseder gerçi duyanlar o onulmaz yaradan.
Derler ki: İnsanda derin bir yaradır köksüzlük

Budur âlemde hudutsuz ve hazin öksüzlük. Y. Kemal Beyatlı

Yazıklar oldu bizim târihî şânımıza
“Kâfir ağlar, bizim ahvâl-i perîşânımıza!” (İkinci mısrâ Fuzûlî’nin)


Ben şehitler çocuğu.. bir hâl olmuşum
Ben bende değil.. ben, bana yâd olmuşum! Nihad Yazar


El-âlem çalışıyor, fethetmeye Merih’i;
Sen cebinde kaybettin, güneş dolu tarihi! Necip Fazıl (1972)




“Tarih”i “tekerrür” diye târif ediyorlar
Hiç ibret alınsaydı, tekerrür mü ederdi? Mehmet Âkif Ersoy

Tarih değil, hatâlar tekerrür ediyor. Abdulhamid Han

* Bu bölümde yer alan sözler;
emekli eğitimci Mustafa TAŞÇI'nın "Nesillerden Nesillere Armağan Sözler Hazinesi" adlı eserinden kısmen alınmıştır

Tarihe insan her istediğini söyletebilir,zaten ölüler itiraz edemezler...

Cenap Şahabeddin

"Tarih. Çoğu hilekâr olan hükümdarlar ve çoğu ahmak olan askerlerin yol açtıkları çoğu önemsiz olan olayların çoğu asılsız olan hikâyesi."
Ambrose Bierce

Tarih insanların nasıl düşünmeden hareket ettiklerinin, düşünce tarihi ise insanların nasıl hareket etmeden düşündüklerinin hikayesidir.

Michel Faucault

Aslanlar kendi tarihini yazıncaya dek tarih hep avcıyı övecektir.

Afrika atasözü

Tarih bir tahriften ibarettir. Tarih, geçmişten geleceğe uzanan ve bugün gördüğümüz bir rüyadır. Bütün rüyalar gibi tarih de yorumlanabilir; ama görülürken değil.

Oğuz Atay

Her savaş iki kere yapılır; birincisi savaş alanında, ikincisi tarih kitaplarında.

S.Peres

Tarihi unutmak -ve cesaretle söyleyebilirim- yanlış anlamak, bir ulus yaratmada temel etkendir.

Ernest Renan