Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğrenme Çıktısı Çerçevesi

İÇERİK ÇERÇEVESİ​

Öğretim programlarının temel bileşenlerinden olan içerik çerçevesi, öğrenme sürecinde ele alınan bilgi kümesini temsil etmektedir. Becerilerin gerçekleşmesine zemin hazırlayan içerik çerçevesi, becerilerle bir araya gelerek öğrenme çıktılarını oluşturmakta ve “Öğrenci ne bilmeli?” sorusuna cevap vermektedir. Bu kapsamda içerik çerçevesi, belirli bir disiplinde önemli olan genellemeleri, ilkeleri, anahtar kavramları ve sembolleri ifade etmektedir. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde içerik çerçevesi; öğrenilmesinin amaç olarak görüldüğü bir bilgi kataloğunu temsil etmekten ziyade sağlam, güvenilir, dayanıklı ve geçerli bilgiye karşılık gelmektedir.

Öğretim programlarında içerik hem yatay hem de dikey boyutta ele alınmıştır. Yatay boyut, farklı konu alanları arasındaki ilişkiyi gösterirken dikey boyut ise herhangi bir konu alanının farklı sınıf düzeylerine göre seviyesini ifade etmektedir. Ayrıca içerik düzenlemesinde doğrusal bir yol izlemekten öte herhangi bir konuya ait alt konular birbirinin ön koşulu olacak şekilde tasarlanmıştır. Böylece içerikte esneklik sağlamakla birlikte sınıf düzeyine göre derinliğin artırılması ve sürekliliğin sağlanması amaçlanmıştır. Öğrenmenin öğrenciler için anlamlı hâle getirilmesi ve belirli bir bağlam içinde ele alınması amacıyla dersin özelliğine göre üniteler, temalar ya da öğrenme alanları belirlenmiştir. Böylece aynı bağlamdan beslenen birbiriyle ilişkili bilgiler sistematik ve bütüncül olarak ifade edilmiştir.

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’ne göre öğrenme sürecinde bilgi ve beceri, birbirinden beslenen etkileşimli bir yapı içindedir. Buna göre bilgi, beceri kazanmak için temel oluştururken beceriler de bilgiye ulaşmada ve yeni bilgiyi üretmede kullanılmaktadır. Bu etkileşimin bir sonucu olarak aynı beceri farklı konu alanları ile birlikte ele alınabileceği gibi aynı konu alanı farklı becerilerin kazandırılması için de kullanılabilir.

Bunlara ek olarak sosyal-duygusal öğrenme becerileri, değerler, okuryazarlık becerileri ve eğilimlerin olgunlaştırılmasında ilgili içerik bağlam olarak kabul edilmektedir. Bu bütüncül yapının işlevselliğini sağlamak için öğretim programlarında disiplin alanının özelliklerine göre bilgi kümeleri oluşturulmuş ve bu kümeler arasında ilişkiler kurularak ilgili ünitenin/temanın/öğrenme alanının içerik çerçevesi yapılandırılmıştır. Öğretim programlarında oluşturulan bilgi kümeleri; disipline özgü, disiplinler arası, epistemik ve işlemsel bilgi olarak belirlenmiştir. Disipline özgü bilgi, öğrencilerin dünyayı anlamasına ve diğer bilgi türlerini içselleştirmesine olanak sağlayan; disipline özgü genelleme, ilke, anahtar kavramlar ve sembollere yönelik geliştirilen derin bir anlayışı kapsamaktadır. Disipline özgü bilgi, diğer bilgi türlerinin öğrenilmesi için sağlam bir zemin sunmaktadır. Böylece öğrenciler, edindikleri bilgiyi farklı disiplinlerle ilişkilendirerek bilginin farklı durumlardaki kullanımını deneyimlemiş olmaktadır. Disiplinler arası bilgi, bir disiplinin konu ve kavramlarını farklı disiplinlerin konu ve kavramları ile ilişkilendirmeyi ifade etmektedir.

Böylece öğrenciler, bilgi ve becerilerini farklı disiplinlere transfer edebilmekte ve kurulan bu disiplinler arası bağlantılar öğretim programlarına hakim olan bütüncül eğitim anlayışına hizmet etmektedir. Epistemik bilgi, disiplin uzmanlarının nasıl çalıştığını ve düşündüğünü anlamaya yardımcı olan bilgi kümesidir. Bu bilgi kümesi ile öğrencilerin öğrenmenin amacını bulmalarını, öğrenme uygulamalarını anlamalarını, disipline özgü bilgilerini genişletmelerini ve öğrenmeyi derinleştirmelerini sağlamak amaçlanmaktadır. İşlemsel bilgi, bir şeyin yapılma sürecini, bir hedefe ulaşmak için gerçekleştirilen eylem adımlarını anlamayı sağlayan bilgi türüdür. Bazı işlemsel bilgiler alana özgüdür, bazıları ise farklı disiplinlerde kullanılabilir yapıdadır.

Bu bağlamda, bilgi kümeleri, öğretim programlarında ilgili ünitenin/temanın/öğrenme alanının içerik çerçevesi ve öğrenme-öğretme yaşantılarında ayrı bir başlık altında verilmeden sınıflamanın dayandığı kuramsal temeller ışığında yapılandırılmıştır.

Kavramsal Beceriler​

Kavramsal beceriler; karmaşık bir süreç gerektirmeden edinilen ve gözlenebilen temel beceriler ile soyut fikirleri ve karmaşık süreçleri eyleme dönüştürürken zihinsel faaliyetlerin bir ürünü olarak kullanılan bütünleşik ve üst düzey düşünme becerilerini ifade eder. Bu eylemler iç içe geçmiş üç farklı boyut (temel, bütünleşik ve üst düzey düşünme) içeren geniş bir beceri kümesinin parçaları olarak tanımlanmıştır. Bu beceri kümesini terminolojik olarak tanımlamak ve tüm boyutları ortak bir yapıda ifade etmek amacıyla becerilerin ilişkisel süreç bileşenlerini ifade eden “kavramsal beceri” terimi kullanılmıştır. Temel ve bütünleşik beceriler aşamalı bir durum olmaksızın üst düzey düşünme becerilerinin gerçekleştirilmesinin alt yapısını oluşturmaktadır.

Fiziksel Beceriler​

Fiziksel beceriler; kol, bacak, gövde ve kas gruplarının doğru ve tutarlı hareketlerini ifade etmektedir. Bir hareketin gerçekleşmesi sinir sisteminin, kasların ve beynin iletişim hâlinde olup birlikte çalışmalarını gerektirir. Bir başka ifadeyle bir fiziksel beceri; zihinsel, sosyal, duygusal ve eğilim boyutlarını da içeren bütüncül bir akış içerisinde gerçekleşir. Bu doğrultuda fiziksel beceriler, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde bağlantısal ve bütüncül bir anlayışla tanımlanmış; kavramsal beceriler, sosyal-duygusal öğrenme becerileri, değerler ve eğilimlerle etkileşim içinde ele alınmıştır.



Bütüncül gelişimin gerçekleştirilmesi ve sürdürülebilir kılınması sürecinde fiziksel becerilerin gelişimi, programlarda önemli bir yer tutar. Fiziksel becerilerin geliştirilmesi; toplumun her bir ferdinin, fiziksel aktivitelerini kendi imkân ve yeteneklerine uygun olarak hayat boyu sürdürebilmeye duyduğu istek, güven, fiziksel yeterlik, bilgi ve anlayışı kapsar.

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde yer alan tüm ögeler, bütünün mekanik parçaları olmaktan öte birbiriyle ilişkili bir sistemi oluşturur. Fiziksel beceriler, esasen hem zihinsel hem kol, bacak, gövde ve kas gruplarının doğru ve tutarlı hareketlerini gerektiren görevlerdir. Örneğin, Matematiksel Araç ve Teknoloji İle Çalışma Becerisi, Harita Becerisi, Deney Yapma Becerisi, Konuşma Becerisi, Yazma Becerisi gibi beceriler bir öğrenme hedefine temel oluşturduğunda eklem-kas gruplarının doğru ve tutarlı hareketlerini kullamayı gerektirdiği gibi zihinsel becerileri de kullanmayı gerektirmektedir. Bu bağlamda, Maarif Modeli'nde fiziksel beceriler diğer beceri setlerinden bağımsız olarak ele alınmamaktadır. Buna bağlı olarak program uygulayıcıları, öğretme-öğrenme yaşantılarının ve farklılaştırma sürecinin düzenlenmesinde programın diğer bileşenlerinde olduğu gibi fiziksel becerilerin de programın yapısına nüfuz etmesini sağlar.

Eğilimler​

Eğilim; kişinin sahip olduğu becerileri gerekli durumlarda niyet, duyarlılık, isteklilik ve değerlendirme ögeleri doğrultusunda nasıl kullandığı ile ilgili zihinsel örüntüleri ifade etmektedir. Bu özellikleri ile eğilimler; kişinin sahip olduğu bilgi, beceri, motivasyon, strateji, hedef, öğrenme yaklaşımları gibi pek çok öğretimsel unsuru içinde barındırmaktadır. İnsanların sahip olduğu eğilimler, becerilerin eyleme dönüştürülme biçimini doğrudan etkiler ve kişinin bir görevi başarıyla tamamlamasına katkı sağlar. Bu nedenle öğrencilerin becerilerini geliştirebilmeleri ve eyleme geçirebilmeleri için eğilimler, öğretim programlarında temel bir bileşen olarak yer almaktadır. Bu kapsamda eğilimler; öğrencilerin kavramsal becerileri, sosyal-duygusal öğrenme becerilerini, okuryazarlık becerilerini, alana özgü becerileri etkili ve verimli bir biçimde kullanmalarını sağlamaktadır. Eğilimler, bu becerileri hem birbirinden bağımsız hem de bütüncül şekilde desteklemektedir.

Öğrenmenin niteliği açısından eğilimler, becerileri sergileyebilmek için tetikleyici bir rol üstlenmektedir. Becerilerin eyleme dönüştürülmesinde ihtiyaç duyulan yatkınlık olarak da ifade edilebilen eğilimler, öğrenilebilen ve geliştirilebilen zihinsel örüntüleridir. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde eğilimler; benlik eğilimleri, sosyal eğilimler ve entelektüel eğilimler olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Bu sınıflandırmada
işlevsellik ve yönetebilme kolaylığı ilkeleri göz önünde bulundurulmuştur. Başka bir ifadeyle öğretim programlarındaki becerileri doğrudan ilgilendiren eğilimler belirlenerek bu eğilimlerin sınırlandırılması ve sınıflandırılması olanaklı hâle getirilmiştir. Bu sınıflama ile eğilimler, Türkiye Yüzyılılı Maarif Modeli ile oluşturulan yapının okul öncesinden ortaöğretime kadar işlevsel hâle gelmesinde yapı harcı rolü üstlenir.
Bu kapsamda eğilimler; öğrencilerin kavramsal becerileri, sosyal-duygusal öğrenme becerileri, okuryazarlık becerilerini ve alana özgü becerileri etkili ve verimli bir biçimde işe koşmalarını sağlar. Ayrıca bu sınıflandırma sayesinde eğilimlerin daha anlaşılabilir ve uygulanabilir hâle getirilmesi, kültürel ve bireysel farklılıkların dikkate alınmasını sağlamıştır. Bununla birlikte eğilimler, öğretim programlarında bağımsız birer öğrenme çıktısı olmak yerine doğası gereği becerilerin öğrenme-öğretme yaşantılarında somut eylemlere dönüştürülmesinde görev almaktadır. Bu nedenle öğretim programlarının uygulanması sürecinde eğilimlerin ortaya çıkmasını ve desteklenmesini sağlayacak öğrenme ortamlarının oluşturulması ve eğilimlerin somut olarak gözlenmesine fırsat sunan öğrenme deneyimlerine yer verilmesi önemli görülmektedir.
Daralt

Alan Becerileri​

Becerilerin süreç boyunca kullanılması bağlama dayalı bilgi kümelerini gerektirmektedir. Beceri gelişimini modellemede ve anlamlandırmada becerilerin soyutlanması ve bilgi ile birlikte yorumlanması önem taşımaktadır. Alan becerileri; kavramsal becerileri ve/veya alana özgü bütünleşik becerileri kapsayacak şekilde yapılandırılmıştır. Bu yönüyle alan becerileri, kavramsal becerileri ve/veya alana özgü bütünleşik becerileri kapsayan ve bu becerilerin süreç bileşenlerini de içeren yapılardır.

Sosyal Bilimler Alan Becerileri (SBAB)

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde yer alan kavramsal, sosyal ve duygusal becerilerle eğilimlerin mümkün olduğunca ilişkilendirilebilmesi, alanın kendine özgü yapısını ve sosyal bilimlerin metodolojisini yansıtabilmesi ve işe koşulabilmesi önemsenmiştir. Sosyal bilimler alan becerileri kapsamında yerli ve yabancı literatür, alanın kendine özgü yapısı ve çağın gereklilikleri göz önünde bulundurularak yirmi birinci yüzyıl becerileri ile de güçlü ilişkileri olan on altı alan becerisi belirlenmiştir.

Sosyal Bilimler Alan Becerileri (SBAB)​

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde yer alan kavramsal, sosyal ve duygusal becerilerle eğilimlerin mümkün olduğunca ilişkilendirilebilmesi, alanın kendine özgü yapısını ve sosyal bilimlerin metodolojisini yansıtabilmesi ve işe koşulabilmesi önemsenmiştir. Sosyal bilimler alan becerileri kapsamında yerli ve yabancı literatür, alanın kendine özgü yapısı ve çağın gereklilikleri göz önünde bulundurularak yirmi birinci yüzyıl becerileri ile de güçlü ilişkileri olan on altı alan becerisi belirlenmiştir. Bunlar; “Zamanı Algılama ve Kronolojik Düşünme Becerisi, Kanıta Dayalı Sorgulama ve Araştırma Becerisi, Tarihsel Empati Becerisi, Değişim ve Sürekliliği Algılama Becerisi, Sosyal Katılım Becerisi, Girişimcilik Becerisi, Mekânsal Düşünme Becerisi, Coğrafi Sorgulama Becerisi, Coğrafi Gözlem ve Saha Çalışması Becerisi, Harita Becerisi, Tablo, Grafik, Şekil ve/veya Diyagram Becerisi, Mantıksal Muhakeme Becerisi, Felsefi Sorgulama Becerisi, Felsefi Muhakeme Becerisi, Felsefi Düşünce Ortaya Koyma Becerisi, Eleştirel Sosyolojik Düşünme Becerisi, Tarihsel Sorun Analizi ve Karar Verme Becerisi”dir.

Alan becerilerinin kazanılabilmesi noktasında belirli süreçlerin iç içe geçtiği karmaşık bir yapının söz konusu olduğu, bir beceriyi kazanabilmek/uygulayabilmek için birçok alt becerinin yerine getirilmesi zorunluluğu ve birbirini etkileyen/şekillendiren bütünlüklü bir yapı ortaya çıkmaktadır. Bu yönüyle her becerinin kendi iç dinamiğini detaylandırmak ve hangi çok boyutlu süreçlerden geçilerek o becerinin kazanılabileceğini ortaya koymak hedeflenmiştir. Her beceri, kendi içerisinde birbirini etkileyen/şekillendiren ve ardışık olmayan süreçlerin modellenmesiyle açıklanmıştır. Beceriyi kazanma süreçlerinin detaylı bir şekilde ortaya konulması, sonraki dönemlerde becerinin kazanılıp kazanılmadığını ölçme ve değerlendirme açısından kolaylık sağlayacak, ölçme ve değerlendirme araçları geliştirme boyutunda yol gösterici olacaktır.

Her becerinin kendi içerisinde barındırdığı çok boyutlu ve iç içe geçmiş süreçler yapısı ortaya konulurken Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde yer alan, temel düzeyde eylemlerin bir araya gelmesinden oluşan ve süreç modellemesi içeren bütünleşik becerilerden sıklıkla yararlanılmıştır. Yine sosyal bilimler alanının gereklilikleri ve kendine özgü yapısı göz önünde bulundurularak alana özgü bütünleşik beceriler de belirlenerek özgün bir süreç modellemesi ortaya konulmuştur. Her bütünleşik becerinin ya da alana özgü bütünleşik becerinin geliştirilebilmesi için gereken açık ve gözlemlenebilir eylemleri içeren “süreç bileşenleri” de bütünleşik becerilerin alt boyutlarında belirlenmiştir.

Sosyal Bilimler Alan Becerileri (SBAB)​

• Zamanı Algılama ve Kronolojik Düşünme Becerisi (SBAB1)
  En temelde tarihsel olay, dönem ve aktörleri zamanın içine yerleştirmeye ve zaman içinde ardışık bir şekilde sıralamaya katkı sağlayan; farklı olay ve dönemlerin birbirleriyle ilişkisini tanımayı kolaylaştıran, bir olayın kısa ve uzun süreli sonuçlarını karşılaştırmayı sağlayan bir beceridir. Zamanı anlama ve kronolojik düşünme becerisi; "karşılaştırma", "dönüştürme", "sıralama" ve "değerlendirme" bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır.
  • KB2.7. Karşılaştırma
    

    Süreç bileşenleri

    KB2.7.SB1. Birden fazla kavram veya duruma ilişkin özellikleri belirlemek

    KB2.7.SB2 ve KB2.7.SB3. Benzerlikleri ve farklılıkları belirlemek

SBAB1.1.Dönüştürme

SBAB1.2. Sıralama

KB2.17. Değerlendirme

Kanıta Dayalı Sorgulama ve Araştırma Becerisi (SBAB2)
Tarihçilerin araştırma, sorgulama, analiz ve yorumlama süreçlerinin öğrenciye tanıtılmasını ve öğrencide bu süreçlere ilişkin deneyim ve becerilerin oluşturulmasını ve bu süreçlerde tarihsel kaynakların kullanımıyla ilişkiyi ifade eder. Kanıta dayalı sorgulama ve araştırma becerisi “meraka dayalı soru sorma", "kaynaklardan bilgi toplama", "kaynağı inceleme", "kaynağı sorgulama", "kaynağı yorumlama", "kanıta dayalı ürün oluşturma ve paylaşma” bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır.

• SBAB2.1. Meraka Dayalı Soru Sorma
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB2.1.SB1. Merak ettiği konuyu/problemi belirlemek

  SBAB2.1.SB2. Merak ettiği konu hakkında sorular sormak (5N1K)

SBAB2.2. Kaynaklardan Bilgi Toplama

SBAB2.3. Kaynağı İnceleme

SBAB2.5. Kaynağı Yorumlama

SBAB2.6. Kanıta Dayalı Ürün Oluşturma ve Paylaşma

Tarihsel Empati Becerisi (SBAB3)
Tarihteki kişileri/olayları ya da tarihsel kişiliklerin faaliyetlerini/davranışlarını kendi zamanının eşsiz şartları içinde değerlendirmeyi ifade eder. Tarihsel empati becerisi "yorumlama", "tarihsel ağlamsallaştırma" ve "yapılandırma" bütünleşik becerilerden oluşmaktadır.

• KB2.14. Yorumlama
  

  Süreç bileşenleri

  KB2.14.SB1. Mevcut olay/ konu/durumu incelemek

  KB2.14.SB3. Kendi ifadeleriyle olay/konu/durumu nesnel, doğru anlamı değiştirmeyecek bir şekilde yeniden ifade etmek

SBAB3.1. Tarihsel Bağlamsallaştırma

KB2.13. Yapılandırma

Değişim ve Sürekliliği Algılama Becerisi (SBAB4)
Tarihin herhangi bir döneminde bazı şeylerin devam ettiğini ve bazılarının ise nasıl değiştiğini açıklayabilme, zaman içindeki değişimi ilerleme-gelişme veya gerileme-bozulma şeklinde değerlendirebilmeyi ifade eder. Değişim ve sürekliliği algılama becerisi "karşılaştırma", "sıralama", "değişim ve sürekliliği neden ve sonuçlarıyla yorumlama", "sentezleme" ve "değişim ve sürekliliğin geleceğine yönelik kanıta, gözleme ve/veya deneyime dayalı öngörüde bulunma" bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır.

• KB2.7. Karşılaştırma
  

  Süreç bileşenleri

  KB2.7.SB1. Birden fazla kavram veya duruma ilişkin özellikleri belirlemek

  KB2.7.SB2. Belirlenen özelliklere ilişkin benzerlikleri listelemek

  KB2.7.SB3. Belirlenen özelliklere ilişkin farklılıkları listelemek

• SBAB4.1. Sıralama
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB4.1.SB1. Olay/dönem/ kavramları kronolojik olarak sıralamak

• SBAB4.2. Değişim ve Sürekliliği Neden ve Sonuçlarıyla Yorumlama
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB4.2.SB1. Değişim ve sürekliliğe neden olan unsurları incelemek

  SBAB4.2.SB2. Değişim ve sürekliliğin etkilediği unsurları incelemek

  SBAB4.2.SB3. Değişim ve sürekliliğin etkilerinin niteliğini sorgulamak

  SBAB4.2.SB4. Değişim ve sürekliliğin nedenlerini ve sonuçlarını bağlamından kopmadan yeniden ifade etmek

• KB2.20.Sentezleme
  

  Süreç bileşenleri

  KB2.20.SB2. Parçalar arası ilişki kurmak

  KB2.20.SB3. Parçaları birleştirerek özgün bir bütün oluşturmak

• SBAB4.3. Değişim ve Sürekliliğin Geleceğine Yönelik Kanıta, Gözleme ve/veya Deneyime Dayalı Öngörüde Bulunma

SBAB2.4. Kaynağı Sorgulama

• SBAB5.1. Sosyal Temas Oluşturma
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB5.1.SB1. Grup iletişimini başlatmak

  SBAB5.1.SB2. Grup etkileşimine katılmak

  SBAB5.1.SB3. Grup iletişimine katkıda bulunmak

  SBAB5.1.SB4. Grup iletişimini değerlendirmek

• SBAB5.2. Grup Dinamiğini Sağlama
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB5.2.SB1. Görev paylaşımı yapmak

  SBAB5.2.SB2. Gruba/Ekibe katkı sağlamak

  SBAB5.2.SB3. Yardımlaşmak

• SBAB5.3. Fikir Üretme
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB5.3.SB1. Konu/sorun/durumu fark etmek

  SBAB5.3.SB2. Konu/sorun/duruma dair benzer deneyimleri incelemek

  SBAB5.3.SB3. Konu/sorun/duruma ilişkin fikir/çözüm üretmek

• SBAB5.4. Müzakere Etme
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB5.4.SB1. Ayrışmayı fark etmek

  SBAB5.4.SB2. Görüşleri karşılaştırmak

  SBAB5.4.SB3. Çözüm aramak

  SBAB5.4.SB4. Görüşünü düzenlemek

  SBAB5.4.SB5. Yansıtmak

• SBAB5.5. Fikri Eyleme Dönüştürme
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB5.5.SB1. Plan yapmak

  SBAB5.5.SB2. Planı uygulamak

  SBAB5.5.SB3. Planı değerlendirmek

Girişimcilik Becerisi (SBAB6)
İnsanlarla ilişkilerde uyum gösterebilme ve onlarla empati yapabilme, risk alarak toplumda ihtiyaç duyulan herhangi bir alanda bir ürüne olan ihtiyacı sezme, ürünle ilgili planlama yapma, ürün üretme ve pazarlama süreçlerini kapsayan temel bir beceri alanını ifade eder. Girişimcilik becerisi; "sorgulama", "gözleme dayalı tahmin etme", "riskleri değerlendirerek karar verme", "kaynakları yönetme" ve "fikri sonuçlandırma" bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır.

• KB2.8. Sorgulama
  

  Süreç bileşenleri

  KB2.8.SB1. Merak ettiği konuyu tanımlamak

  KB2.8.SB2. İlgili konu hakkında sorularsormak (5N1K)

  KB2.8.SB3. İlgili konu hakkında bilgi toplamak

  KB2.8.SB4. ve KB2.8.SB5. Toplanan bilgilerin doğruluğunu değerlendirerek çıkarım yapmak

• KB2.11. Gözleme Dayalı Tahmin Etme
  

  Süreç bileşenleri

  KB2.11.SB1. Mevcut olay/konu/sorun/duruma ilişkin ön gözlem ve/veya deneyimi ilişkilendirmek

  KB2.11.SB2. Mevcut olay/konu/sorun/duruma ilişkin çıkarım yapmak

  KB2.11.SB3. Mevcut olay/konu/sorun/duruma ilişkin yargıda bulunmak

• SBAB6.1. Riskleri Değerlendirerek Karar Verme
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB6.1.SB1. Olası problemleri/belirsizlikleri/ fırsatları belirlemek

  SBAB6.1.SB2. Olası problemleri/belirsizlikleri/ fırsatları analiz etmek

  SBAB6.1.SB3. Riskleri derecelendirmek ve alınacak tedbirlere ilişkin öneride bulunmak

  SBAB6.1.SB4. Gerekçeli yargıda bulunmak

  SBAB6.1.SB5. Olası problemleri/belirsizlikleri/fırsatları gözden geçirmek

• SBAB6.2. Kaynakları Yönetme
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB6.2.SB1. Kaynakları belirlemek

  SBAB6.2.SB2. Kaynakları temin etmek ve etkin kullanmak

• SBAB6.3. Fikri Sonuçlandırma
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB6.3.SB1. Ürün oluşturmak

  SBAB6.3.SB2. Ürünü tanıtmak

  SBAB6.3.SB3. Fikrin sonuçlarını değerlendirmek

Mekânsal Düşünme Becerisi (SBAB7)
Mekân kavramlarını bilme, temsil araçlarını kullanma ve akıl yürütme süreçlerini uygulama şeklinde üç unsurun yapıcı bir bileşimini ifade eder. Bu beceri; insanların dünyayı modellemek (gerçek ve teorik), problemleri yapılandırmak, yapılandırdıkları problemlere cevap ve çözümler bulmak için mekânı kullanmalarını sağlar. Mekânsal düşünme becerisi; "konum algılama", "mekânın coğrafi koşullarını tanımlama", "mekânsal bağlantıları çözümleme", "mekânları karşılaştırma", "mekânsal etkiyi sorgulama", "mekânsal bölge belirleme/çizme", "mekânsal hiyerarşiyi çözümleme", "mekânsal geçiş ile ilgili çıkarımda bulunma", "mekânsal analoji yapma", "mekânsal deseni algılama" ve "mekânda desenlenen farklı coğrafi olay, olgu, konu veya mekânları çözümleme" bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır.

• SBAB7.1. Konum Algılama
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB7.1.SB1. Olay, konu, durum veya mekânların konumunu belirlemek

  SBAB7.1.SB2. Coğrafi olay, olgu, konu ve mekânların konumsal görselleştirmesini yapmak

  SBAB7.1.SB3. Mekânın konumsal özelliklerini özetlemek

• SBAB7.2. Mekânın Coğrafi Koşullarını Tanımlama
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB7.2.SB1. Mekânın coğrafi koşullarını ayırt etmek

  SBAB7.2.SB2. Mekânın coğrafi koşulları ile ilgili bilgi toplamak

  SBAB7.2.SB3. Mekânın coğrafi koşullarını sınıflandırmak

  SBAB7.2.SB4. Mekânın coğrafi koşullarını görselleştirmek

• SBAB7.3. Mekânsal Bağlantıları Çözümleme
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB7.3.SB1. Mekânın diğer mekânlarla sahip olduğu bağlantıları (doğal ve beşerî) belirler.

  SBAB7.3.SB2. Mekânın diğer mekânlarla sahip olduğu bağlantı (doğal ve beşerî) ilişkilerini belirler.

• SBAB7.4. Mekânları Karşılaştırma
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB7.4.SB1. Mekânların koşullarını tanımlamak

  SBAB7.4.SB2. Mekânların benzer koşullarını listelemek

  SBAB7.4.SB3. Mekânların farklı koşullarını listelemek

• SBAB7.5. Mekânsal Etkiyi Sorgulama
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB7.5.SB1. Mekânın aynı çevrede bulunan diğer mekânlar üzerindeki etkisini sorgulamak

  SBAB7.5.SB2. Mekânın diğer mekânlar üzerindeki etkisi ile ilgili bilgi toplamak

  SBAB7.5.SB3. Mekânın diğer mekânlar üzerindeki etkisi ile ilgili elde ettiği bilgileri düzenlemek

  SBAB7.5.SB4. Mekânın diğer mekânlar üzerindeki etkisini çözümlemek

  SBAB7.3.SB5. Mekânın diğer mekânlar üzerindeki etkisi ile ilgili çıkarımda bulunmak

• SBAB7.6. Mekânsal Bölge Belirleme/Çizme
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB7.6.SB1. Benzer özellikler gösteren mekânların dağılışını belirlemek

  SBAB7.6.SB2. Benzer özellikler gösteren mekânların sınırlarını çizmek

• SBAB7.7. Mekânsal Hiyerarşiyi Çözümleme
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB7.7.SB1. Bir mekânda yer alan olay, olgu, durum veya mekânların hiyerarşik özelliklerini belirlemek

  SBAB7.7.SB2. Hiyerarşik yapı unsurlarının birbirleriyle olan ilişkilerini belirlemek

• SBAB7.8. Mekânsal Geçiş İle İlgili Çıkarımda Bulunma
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB7.8.SB1. Koşulları bilinen mekânlar arasındaki geçişin nasıl gerçekleştiğini (kademeli veya aniden) belirlemek

  SBAB7.8.SB2. Mekânsal geçişte yer alan coğrafi özellikler ile mekânsal geçişe komşu coğrafi özellikleri karşılaştırmak

  SBAB7.8.SB3. Mekânsal geçişle ile ilgili önermede bulunmak

  SBAB7.8.SB4. Mekânsal geçişi değerlendirmek

• SBAB7.9. Mekânsal Analoji Yapma
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB7.9.SB1. Birden fazla mekânı gözlemlemek

  SBAB7.9.SB2. Birden fazla mekânın niteliklerini tespit etmek

  SBAB7.9.SB3. Birden fazla mekânın benzerliklerinden çıkarım yapmak

• SBAB7.10. Mekânsal Deseni Algılama
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB7.10.SB.1. Bir mekândaki olay, olgu, konu veya mekânları belirlemek

  SBAB7.10.SB.2. Bir mekândaki olay, olgu, konu veya mekânları incelemek

  SBAB7.10.SB.3. Bir mekândaki olay, olgu, konu veya mekânların düzenlenme şekillerini belirlemek

• SBAB7.11. Mekânda Desenlenen Farklı Coğrafi Olay, Olgu, Konu veya Mekânları Çözümleme
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB7.11.SB1. Mekândaki farklı olay, olgu, konu veya mekânları belirlemek

  SBAB7.11.SB2. Mekânda desenlenen farklı olay, olgu, konu veya mekânlar arasındaki ilişkileri belirlemek

Coğrafi Sorgulama Becerisi (SBAB8)
Merak edilen coğrafi olay/olgu ve mekânlar hakkında bilgi sahibi olmak için sorular sorma, doğru kaynaklardan veri toplama, bu verileri coğrafyanın temel ilkeleri çerçevesinde düzenleme, görselleştirme, analiz ederek inceleme ve ilgili verilerden sonuçlar çıkarma şeklinde gerçekleşen beceriyi ifade eder.

• SBAB8.1. Coğrafi Sorular Sorma
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB8.1.SB1. Merak ettiği coğrafi olay/olgu ve mekânları tanımlamak

  SBAB8.1.SB2. Merak ettiği coğrafi olay/olgu ve mekânlar ile ilgili sorular sormak (5N1K)

• SBAB8.2. Coğrafi Bilgi Toplama
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB8.2.SB1. İstenen bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirlemek

  SBAB8.2.SB2. Belirlediği aracı kullanarak olay, olgu, konu ve mekân hakkındaki bilgileri bulmak

  SBAB8.2.SB3. Olay, olgu, konu ve mekânla ilgili ulaştığı bilgileri doğrulamak

  SBAB8.2.SB4. Olay, olgu, konu ve mekân hakkında ulaşılan bilgileri kaydetmek

• SBAB8.3. Coğrafi Bilgileri Düzenleme
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB8.3.SB1. Coğrafi bilgileri sınıflandırmak

  SBAB8.3.SB2. Coğrafi bilgileri görselleştirmek

  SBAB8.3.SB3. Coğrafi bilgileri birleştirmek

  SBAB8.3.SB4. Elde ettiği bilgilerin coğrafi sorgulama açısından yeterliliğini değerlendirmek

• SBAB8.4. Coğrafi Bilgileri Çözümleme
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB8.4.SB1. Parçaları belirlemek

  SBAB8.4.SB2. Parçalar arasındaki ilişkileri belirlemek

• SBAB8.5. Coğrafi Sonuçlara Ulaşma ve Bunları Paylaşma
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB8.5.SB1. Coğrafi bilgilerden örüntüler bulmak

  SBAB8.5.SB2. Örüntülere dayalı önermelerde bulunmak

  SBAB8.5.SB3. Önermeleri karşılaştırmak

  SBAB8.5.SB4. Coğrafi soruları cevaplamak

  SBAB8.5.SB5. Alternatif çözüm önerileri sunmak

  SBAB8.5.SB6. Elde ettiği bilgilerden geleceğe yönelik tahminde bulunmak

  SBAB8.5.SB7. Elde ettiği bilgileri paylaşmak

• SBAB9.2. Coğrafi Gözlem ve Çalışma Sahasında Uygulama
  
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB9.2.SB1. Gözlem ve çalışma sahasında çalışma planına ve iş akışına uymak

  SBAB9.2.SB2. Gözlem ve çalışma sahasında coğrafi olay, konu, durum veya mekânları ayırt etmek

  SBAB9.2.SB3. Gözlem ve çalışma sahasında uygun veri araçları ile bilgi toplamak

  SBAB9.2.SB4. Gözlem ve çalışma sahasında harita kullanmak

  SBAB9.2.SB5. Gözlem ve çalışma sahasında çevreye duyarlı olmak

• SBAB9.3. Coğrafi Gözlem ve Çalışma Sahasından Elde Edilen Bilgileri Düzenlenme
  
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB9.3.SB1. Verileri sınıflandırmak

  SBAB9.3.SB2. Verileri görselleştirmek

  SBAB9.3.SB3. Bilgileri birleştirmek

• SBAB9.4. Coğrafi Gözlem ve Çalışma Sahasından Elde Edilen Bilgileri Çözümleme
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB9.4.SB1. Parçaları belirlemek

  SBAB9.4.SB2. Parçalar arasındaki ilişkileri belirlemek

• SBAB9.5. Coğrafi Gözlem ve Saha Çalışması Verilerine Dayalı Tahminde Bulunma
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB9.5.SB1. Coğrafi gözlem ve çalışma sahası verilerinden çıkarım yapmak

  SBAB9.5.SB2. Coğrafi gözlem ve saha çalışması verilerine ilişkin yargıda bulunmak

• SBAB9.6. Coğrafi Gözlem ve Çalışma Sahasından Elde Edilen Bilgileri Raporlama
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB9.6.SB1. Gözlem ve çalışma sahasından elde ettiği bilgilerden ürün oluşturmak

  SBAB9.6.SB2. Çalışma sonuçlarını paylaşmak

Harita Becerisi (SBAB10)

Haritalar, mekânsal bilgiyi görselleştirmek için kullanılan araçlar arasında yer almaktadır. Harita kullanma becerisi sayesinde yaşanılan bölge ve yerküre hakkındaki uzamsal bilgiler daha doğru şekilde yorumlanır. Harita becerisi; “harita okuma”, “haritayı çözümleme”, “haritadan çıkarım yapma” ve “harita oluşturma” bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır.

• SBAB10.1. Harita Okuma
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB10.1.SB1. Haritanın başlığından anlam çıkarmak

  SBAB10.1.SB2. Haritadaki sembol ve renkleri tespit etmek/ayırt etmek

  SBAB10.1.SB3. Harita kenar bilgilerini ve harita kenar bilgilerindeki sembolleri anlamlandırmak

  SBAB10.1.SB4. Konum terimleri, sistemleri ve araçlarını tanımak ve kullanmak

  SBAB10.1.SB5. Harita unsurlarından yararlanarak haritayı/harita türünü çözmek.

• SBAB10.2. Haritayı Çözümleme
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB10.2.SB1. Haritada yer alan olay, olgu ve/veya mekânlara ilişkin özellikleri belirlemek

  SBAB10.2.SB2. Haritada yer alan olay, olgu ve/veya mekânlar arasındaki ilişkileri belirlemek

• SBAB10.3. Haritadan Çıkarım Yapma
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB10.3.SB1. Haritada yer alan olay, olgu veya mekânların özellikleri, konumları, dağılımları, ilişkileri, değişimi ve/veya harita türü ile ilgili çıkarım yapmak

• SBAB10.4. Harita Oluşturma
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB10.4.SB1. Oluşturacağı haritanın amacını belirlemek

  SBAB10.4.SB2. Harita oluşturmak için gerekli olan yöntemi, araç gereci seçmek ve kullanmak

  SBAB10.4.SB3. Haritaya ekleyeceği verileri toplamak

  SBAB10.4.SB4. Veriye ve haritası yapılacak alana uygun harita türü, ölçek, coğrafi koordinat sistemi ve projeksiyon türünden kullanacaklarını belirlemek

  SBAB10.4.SB5. Verileri haritaya işlemek ve haritanın bileşenlerini oluşturmak

  SBAB10.4.SB6. Haritayı amaca uygun biçimde kullanmak

  SBAB10.4.SB7. Haritaları geri çağırmak/hatırlamak

Tablo, Grafik, Şekil ve/veya Diyagram Becerisi (SBAB11)

Tablo, grafik, şekil ve/veya diyagram becerisi ile tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramın bileşenleri ile tanınması; bu beceriye ait değişkenler arası ilişkiler, eğilimler, modeller, değişimler, sıralamalar ve bağlantıların belirlenmesi, bunlardan sonuç çıkarılması ve bu sonuçların karşılaştırılması; tablo, grafik, şekil ve/veya diyagram hazırlamak için veri toplanması, verilerin sınıflandırılması ve uygun formlar yoluyla görselleştirilmesi beklenir. Tablo, grafik, şekil ve/veya diyagram becerisi; “tablo, grafik, şekil ve/veya diyagram okuma ve yorumlama” ve “tablo, grafik, şekil ve/veya diyagram hazırlama” bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır.

• SBAB11.1. Tablo, Grafik, Şekil ve/veya Diyagram Okuma ve Yorumlama
  
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB11.1.SB1. Tablo, grafik, şekil ve/veya diyagram temsillerini bileşenleri ile tanımak ve anlamlandırmak

  SBAB11.1.SB2. Tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramı çözümlemek

  SBAB11.1.SB3. Tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramdan sonuç çıkarmak

  SBAB11.1.SB4. Tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramdan elde ettiği sonuçları karşılaştırmak

  
  
• SBAB11.2. Tablo, Grafik, Şekil ve/veya Diyagram Hazırlama
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB11.2.SB1. Oluşturacağı tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramın amacını belirlemek

  SBAB11.2.SB2. Tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramın türünü ve kullanacağı araç gereci belirlemek

  SBAB11.2.SB3. Tablo, grafik, şekil ve/veya diyagram hazırlamak için veri toplamak

  SBAB11.2.SB4. Verileri sınıflandırmak

  SBAB11.2.SB5. Verileri görselleştirmek

  SBAB11.2.SB6. Tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramları kullanmak

Mantıksal Muhakeme Becerisi (SBAB12)

Hayatı tüm unsurlarıyla farkında olabilme, bu farkındalık ile birlikte bir bakış, tutum, duruş kazanma ve bunu davranışa, eyleme dökebilme olanağını ifade eder. Mantıksal muhakeme becerisi; “yorumlama”, “akıl yürütme biçimlerini uygulama” ve “mantıksal denetleme” bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır.

• KB2.14. Yorumlama
  

  Süreç bileşenleri

  KB2.14.SB1. Mevcut olay/konu/durumu incelemek

  KB2.14.SB2. Mevcut olay/konu/durumu bağlamdan kopmadan dönüştürmek

  KB2.14.SB3. Kendi ifadeleriyle olay/konu/durumu, nesnel ve doğru anlamı değiştirmeyecek bir şekilde yeniden ifade etmek

• SBAB12.1. Akıl Yürütme Biçimlerini Uygulama
  
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB12.1.SB1. Parçadan bütüne ilişki kurarak sonuca varmak

  SBAB12.1.SB2. Genelden genele ilişki kurarak akıl yürütmek

  SBAB12.1.SB3. Genelden özele ilişki kurarak akıl yürütmek

  SBAB12.1.SB4. Özelden özele ilişki kurarak akıl yürütmek

• KB2.19. Mantıksal Denetleme
  
  

  Süreç bileşenleri

  KB2.19.SB1. Önermeleri dönüştürmek

  KB2.19.SB2. Ölçüt bağlamında kuralları uygulamak

  KB2.19.SB3. Ölçüt bağlamında yargıda bulunmak

Felsefi Sorgulama Becerisi (SBAB13)

İnsan, evren ve hayata yönelik olarak sistemli, ardışık, bütüncül, refleksif nitelikte soru sorma sürecinin gerçekleşmesini ifade eder. Felsefi sorgulama becerisi; "felsefi merak etme ve şüphe duyma", "felsefi derinlemesine düşünme", "felsefi soru sorma", "eleştirel tavır alma" ve "tartışma" bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır.

• SBAB13.1. Felsefi Merak Etme ve Şüphe Duyma
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB13.1.SB1. Merak etmek

  SBAB13.1.SB2. Şüphe ile yaklaşmak

  SBAB13.1.SB3. Peşin hükümden kaçınmak

  SBAB13.1.SB4. Şüpheyi araç olarak kullanmak

• SBAB13.2. Felsefi Derinlemesine Düşünme
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB13.2.SB1. Düşüncelerin olası olumlu ve olumsuz sonuçlarını incelemek

  SBAB13.2.SB2. Düşünceleri farklı açılardan analiz etmek

  SBAB13.2.SB3. Düşüncelerini açık fikirlilikle değerlendirmek

  SBAB13.2.SB4. Alternatif düşünce sistemlerini, iddia ve çıkarımları analiz etmek

  SBAB13.2.SB5. Düşüncelerini gerektiğinde değiştirmek

• SBAB13.3. Felsefi Soru Sorma
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB13.3.SB.1. Felsefi bir konu, soru, problem, düşünce üzerine soru yöneltmek

  SBAB13.3.SB.2. Bütüncül bakmak

  SBAB13.3.SB.3. Refleksif olmak

  SBAB13.3.SB.4. Sistemli olarak Sokratik yaklaşmak

  SBAB13.3.SB.5. Yığılımlı ilerlemek

• SBAB13.4. Eleştirel Tavır Alma
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB13.4.SB1. Bir kavram, konu, soru, problem veya düşünce üzerine eleştiriye açık olmak

  SBAB13.4.SB2. Bir konu, soru, problem veya düşünceye ilişkin güçlü ve zayıf yönleri tespit etmek

  SBAB13.4.SB3. İrdelemek

  SBAB13.4.SB4. Değerlendirmek

• KB2.18. Tartışma
  
  

  Süreç bileşenleri

  KB2.18.SB1. Mantıksal temellendirme yapmak

  KB2.18.SB2. Mantıksal çelişkileri, tutarsızlıkları ve/veya geçersizlikleri tespit etmek

  KB2.18.SB3. Çürütmek veya kabul etmek

Felsefi Muhakeme Becerisi (SBAB14)

Geçmişten günümüze aklı düşünmeye sevk eden sorular ve bu sorular karşısında felsefi değer kazanmış cevaplarla karşılaşma, düşünme ve sorgulama becerilerini kullanabilme fırsatını ifade eder. Felsefi muhakeme becerisi; "felsefi problemleri anlama", "felsefi düşünce ve argümanları değerlendirme", "yorumlama" ve "felsefi metin inceleme" bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır.

• SBAB14.1. Felsefi Problemleri Anlama
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB14.1.SB1. Soru ve problemlerin ortaya çıkış sebeplerini açıklamak

  SBAB14.1.SB2. Soru ve problemleri yaşam ile ilişkilendirerek değerlendirmek

• SBAB14.2. Felsefi Düşünce ve Argümanları Değerlendirme

• Süreç bileşenleri

  SBAB14.2.SB1. Felsefi düşünce ve argümanları ifade etmek

  SBAB14.2.SB2. İlişki kurmak

  SBAB14.2.SB3. Felsefi düşünce ve argümanları sorgulamak

  SBAB14.2.SB4. Tutarlılık ve geçerliliği incelemek

  SBAB14.2.SB5. Felsefi düşünce ve argümanları karşılaştırmak

• KB2.14. Yorumlama
  
  

  Süreç bileşenleri

  KB2.14.SB1. Mevcut olay/konu/durumu incelemek

  KB2.14.SB2. Mevcut olay/konu/durumu bağlamdan kopmadan dönüştürmek

  KB2.14.SB3. Kendi ifadeleriyle olay/konu/durumu, nesnel ve doğru anlamı değiştirmeyecek bir şekilde yeniden ifade etmek

• SBAB14.3. Felsefi Metin İnceleme
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB14.3.SB1. Bir metindeki kavram, soru ve problemleri tespit etmek

  SBAB14.3.SB2. Bir metinde savunulan düşünce ve argümanları tespit etmek

  SBAB14.3.SB3. Metni değerlendirmek

Felsefi Düşünce Ortaya Koyma Becerisi (SBAB15)

Veriye dayalı bilgileri kullanarak mantıksal çıkarımlarda bulunma ve alternatif görüş üretme sürecini ifade eder. Felsefi düşünce ortaya koyma becerisi; "çözümleme", "felsefi metin inceleme" ve "özgün felsefi görüş sunma ve felsefi metin yazma" bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır.

• KB2.4. Çözümleme
  
  

  Süreç bileşenleri

  KB2.4.SB1. Nesne, olgu ve olaylara ilişkin parçaları belirlemek

  KB2.4.SB2. Parçalar arasındaki ilişkileri belirlemek

• SBAB15.1. Felsefi Argümantasyon Oluşturma
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB15.1.SB1. Felsefi iddia ileri sürmek

  SBAB15.1.SB2. İddiaya dayanak oluşturacak verileri tespit etmek

  KB2.15. Yansıtmak

• SBAB15.2. Özgün Felsefi Görüş Sunma ve Felsefi Metin Yazma
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB15.2.SB1. Özgün düşünmek

  SBAB15.2.SB2. Felsefi düşünceyi kurgulamak

  SBAB15.2.SB3. Felsefi metin yazmak

Eleştirel Sosyolojik Düşünme Becerisi (SBAB16)

Bir sorunu veya argümanı, onu etkileyen sosyal güçlerin ve içinde şekillendiği toplumsal bağlamın bilinciyle ve duyarlığıyla sağduyulu bir şekilde değerlendirme becerisini ifade eder. Eleştirel sosyolojik düşünme becerisi; “çözümleme”, “sorgulama”, “sentezleme” ve “eleştirel düşünme” bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır.

• KB2.4. Çözümleme
  
  

  Süreç bileşenleri

  KB2.4.SB1. Nesne, olgu ve olaylara ilişkin parçaları belirlemek

  KB2.4.SB2. Parçalar arasındaki ilişkileri belirlemek

• KB2.8. Sorgulama
  
  

  Süreç bileşenleri

  KB2.8.SB1. Merak ettiği konuyu tanımlamak

  KB2.8.SB2. İlgili konu hakkında sorular sormak (5N1K)

  KB2.8.SB3. İlgili konu hakkında bilgi toplamak

  KB2.8.SB4. Toplanan bilgilerin doğruluğunu değerlendirmek

  KB2.8.SB5. Toplanan bilgilerin doğruluğunu değerlendirerek çıkarım yapmak

• KB2.20. Sentezleme

• KB3.3. Eleştirel Düşünme
  
  

  Süreç bileşenleri

  KB3.3.SB1. Olay/olgu/problem veya durumu sorgulamak

  KB3.3.SB2. Sorgulanan olay/olgu/problem veya durum ile ilgili sonuç çıkarmak

  KB3.3.SB3. Akıl yürütmeyle ulaştığı çıkarımları yansıtmak

Tarihsel Sorun Analizi ve Karar Verme Becerisi (SBAB17)

Geçmişteki bir sorunu tarihsel bağlamında ve olayı yaşayan insanların gözünden değerlendirerek dönemin şartları içinde neler yapılabileceğini analiz etme ve karar verme becerisini ifade eder. Tarihsel sorun analizi ve karar verme becerisi; " tarihsel sorunu belirleme ve çözümleme" ve " tarihsel soruna alternatif çözüm üretme ve değerlendirme" bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır.

• SBAB17.1. Tarihsel Sorunu Belirleme ve Çözümleme
  
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB17.1.SB1. Tarihsel bir sorunu tanımlar.

  SBAB17.1.SB2. Tarihsel bir soruna ilişkin tarafların çıkar, değer ve bakış açılarını çözümler.

  SBAB17.1.SB3. Tarihsel bir sorunun çözümü için yapılan uygulamaları ve alınan kararları değerlendirir.

  SBAB17.1.SB4. Tarihsel bir sorunun çözümü için yapılan uygulamaların ve alınan kararların güncel sorunların meydana gelmesine etkilerini belirler.

• SBAB17.2. Tarihsel Soruna Alternatif Çözüm Üretme ve Değerlendirme
  

  Süreç bileşenleri

  SBAB17.2.SB1. Tarihsel bir sorunu çözmeye yönelik alternatif öneriler geliştirir.

  SBAB17.2.SB2. Tarihsel bir sorunu çözmeye yönelik geliştirdikleri alternatif önerilerin olası sonuçlarını geçmişte yaşayan insanların yaptıkları uygulamalar ve aldıkları kararların sonuçlarıyla karşılaştırarak değerlendirir.