Ahmet Hulusi Efendi

Ahmet Hulusi Efendi


(ö. 1889) Devlet adamı ve Mecelle Cemiyeti âzası.

Amasyalıdır. Şirvânî İsmail Efendi'nin oğlu. Sadrazam Şirvânîzâde Rüşdü Paşa'nın kardeşidir. Tahsilini Amasya ve İstanbul'da yaptı. Önce müderris, Mayıs 1867de de Galata mollası oldu; aynı yılın aralık ayında Mekke-i Mükerreme ve daha sonra da İstanbul payelerini aldı. Kendisine 1874'te fiilen İstanbul kadılığı, ardından Anadolu kazaskerliği payesi verildi. 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) sırasında Afganistan'ın Rusya'ya taarruz ederek Osmanlı Devle-ti'ne yardımda bulunmasını ve aynı zamanda İngiltere ile diplomatik münasebetlere girişmesini temin için 1877'de fevkalâde sefir olarak Sultan 11. Abdülhamid tarafından Afganistan'a, Emîr Şîr Ali Han nezdine gönderildi. Ahmed Hulusi Efendi, beraberinde Haremeyn payesine sahip sır kâtibi Mektübîzâde Ahmed Bahâî Efendi ve daha bazı kişiler olduğu halde. Hindistan yolu ile Kabil'e hareket etti. Ağustos ayında Kabil'e varabildi ve bir hayli zorluklardan sonra Şîr Ali Han tarafından kabul edildi. Ancak bu elçilik görevinden istenilen sonuç alınamadı ve heyet II. Abdülha-mid'in mektup ve hediyelerini Şîr Ali Han'a verdikten sonra geri döndü. Ahmed Hulusi Efendi, dönüşte Diyarbekir nâibliğine tayin edildi (1878); iki yıl sonra da Amasya'da ikamete mecbur tutuldu. 15 Cemâziyelevvel 1306'da (17 Ocak 1889) orada vefat etti.

Mecele'nin birden beşe kadar olan kitaplarında “Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye âzası” unvanı ile mührü vardır. Altı. yedi ve sekizinci kitapların hazırlanmasına katılmamıştır. Dokuzuncu kitapta aynı unvan, onuncu kitapta “Şûrâyı Askerî müftüsü”, on birinci kitapta “Dârülhilâfe kadısı” unvanı altında, on ikinci kitapta unvansız, on üçüncü ile on dördüncü kitaplarda da “Meclis-i Tedkîkât-ı Şer'iyye ve Meclis-i İntihâb-ı Hükkâm reisi” unvanı altında mührü vardır. Mecelle Cemiyeti'nin diğer bazı azalan gibi Ahmed Hulusi Efendi'nin de müstakil eserleri yoktur.[23]



Bibliyografya


1) Mecelle-i Ahkâmı Adliyye, İstanbul 1308;

2) Sicilli Osmânl I, 307;

3) Ebülulâ Mardin. Medenî Hukuk Cephesinden Ahmet Cevdet Paşa, İstanbul 1946, s. 161, 162;

4) M. Cavid Baysun, “Şirvâni-zâde Ahmed Hulusi Efendinin Efganistan Elçiliğine Aid Vesikalar”, TD, sy. 7 (1953). S, 147, 158;

5) a.mlf., “Doktor Abdülhak Adnan Adıvar”, a.e., sy. 11-12 (1956), s. 3. [24]