Konu Özeti Konu Anlatımı Türklerin Kullandığı Takvimler

TÜRKLERİN KULLANDIĞI TAKVİMLER

Türkler de tarih boyunca yaşadıkları coğrafyaya göre kültürel, ekonomik ve dinî etkileşimlerin ürünü olarak çeşitli takvimler kullanmışlardır.



1- On iki Hayvanlı Türk takvimi:

• Türklerin kullandığı ilk takvimdir ve güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir.
• Takvim Kök Türkler ve Uygurlar tarafından kullanılmıştır.
• On iki yılda bir devir yapan bu takvimde yıllar, hayvan adları ile gösterilir.

2- Hicrî takvim:

• Türklerin İslamiyet’i kabul ettikten sonra kullandığı takvimdir.
• Bu takvimde Hz. Muhammed’in hicret ettiği yıl (622), başlangıç kabul edilmiştir.
• Hz. Ömer Dönemi’nde oluşturulan bu takvim, ay yılını esas almıştır.
• Bu takvime göre bir yıl 354 gün 8 saat 48 dakikadır.
• Ayrıca bir ay yılı, bir güneş yılından yaklaşık 11 gün eksiktir.
• Diğer bir ismi kamerî (ay) takvimidir.
• Günümüzde İslam dünyası, dinî günleri hicrî takvime göre belirlemektedir.

3- Celâli takvimi:

• Büyük Selçuklu Sultanı Celaleddin Melikşah ’ın (1072-1092) emriyle Ömer Hayyam başkanlığında kurulan bir astronomi heyetince hazırlanmıştır.
• Başlangıç olarak 1079 yılı kabul edilmiş ve güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir.

4-Rûmî takvim:

• Osmanlı Devleti’nde mali işlerin düzenlenmesi amacıyla kullanılmıştır.
• Güneş yılı esasına dayanan bu takvimde bir yıl 365 gün 6 saattir.
• 1839’dan itibaren mart ayı, mali yılbaşı olarak kabul edilmiştir.
• Miladi takvimle arasında 584 yıllık fark vardır.

5- Miladi takvim:

• Günümüzde dünyada en yaygın kullanılan takvimdir.
• Bir yıl 365 gün 6 saattir.
• Başlangıcı, Hz. İsa’nın doğumundan bir hafta sonrası yani 1 Ocak’tır.
• Kökeni Mısırlılara dayanan bu takvimi Romalılar geliştirmiş ve Papa 13. Gregorian son şeklini vermiştir.
• Bu nedenle “Gregoryen takvimi” de denir.
• Ülkemizde 1 Ocak 1926’dan itibaren kullanılmaya başlanmıştır.
• Yüzyılların sınıflandırılmasında milat kavramı dikkate alınır.
• Hz. İsa’nın doğumundan önceki yıllara MÖ (milattan önce), sonrasına da MS (milattan sonra) denir.

Türkler de tarih boyunca yaşadıkları coğrafyaya göre kültürel, ekonomik ve dinî etkileşimlerin ürünü olarak çeşitli takvimler kullanmışlardır.



a-12 Hayvanlı Türk Takvimi:

- En eski Türk takvimidir.

- Hunların Bozkır kültürünü yansıtır.

- Her ay bir hayvanla anılır.

- 12 ay vardır.

- İslam öncesi kullanılmıştır.

- Güneş yılına göre hesaplanmış (365 gün) Uygurlar bulmuştur.

- Takvim-i Türki, Sal-i Türki adı ile bilinir.

- Çin ve Tibet de kullanıldı.

b- Hicri Takvim :

-Müslüman olan Türklerin en uzun süre kullandığı takvimdir.

- Hz. Muhammed'in (622) Hicreti'ni esas alır.

- Hz. Ömer zamanında kullanılmaya başlanmıştır.

-Ay yılı esasına göre yapılmıştır (354 gündür).



c- Celalî Takvimi:

- Sadece Selçuklular kullandı. Sultan Melikşah'ın emri ile Ömer Hayyam tarafından hazırlanmıştır.

- Güneş yılı esasına dayanır.

- Başlangıç 1079'dur.



d- Rumi Takvim:

- Sadece Osmanlılar kullanmıştır.

- II. Mahmut döneminde sadece Mali işler için yapılmış, başlangıcı Hicret, fakat ay yılı yerine işleyişi güneş yılına dayalı takvimdir.

- 365 gün esasına dayanır.



e- Miladi Takvim:

- Bugün kullanılan takvimdir.

- 26 Aralık 1925 yılında kabul edilmiştir.

- 365 gün 6 saattir.

- Güney yılı esasına dayanır.

- Hz. İsa'nın doğumunu esas alır.

- Kökeni Mısırlılara dayanan bu takvimi Romalılar geliştirmiş ve Papa 13. Gregorious (Gregoryus) son şeklini vermiştir.

- Bu takvime son şeklini Romalılar vermiştir.

12 Hayvan Takvimi:İslamiyetten önce Türkler'in kullandığı takvimdir. Güneş yılı esasına göre geliştirilen bu takvimde yıllar hayvan adlarıyla anılmıştır.

Hicri Takvim:İslamiyetin kabulünden sonra kullanılmıştır.

Celâli Takvim:B. Selçuklu Sultanı Melikşah adına yapılmıştır. Güneş yılı esasına göre yapılan bu takvimi Harzemşahlar ile Hint Babür Devleti kullanmıştır. Bu Takvime, Takvim–i Melikşahi de denilmiştir.

Rumi Takvim:Osmanlı Devletinde I. Mahmut zamanında maliye işlerini düzenli hale getirmek için güneş yılı esasına göre oluşturulmuştur. Bu takvimde başlangıç Hicret olayıdır.

Miladi Takvim:Türkiye Cumhuriyetinde 1 Ocak 1926'dan itibaren kullanılmaktadır.Güneş yılını esas alır. Temeli Mısırlılara dayanır. İyon ve Yunanlılar kanalıyla Batıda aktarılmıştır. Romalılar Sezar zamanında JULYEN takvimi olarak düzenlemiş ve kullanmışlardır. Yeniçağda Papa XII.Gregor tarafından yeniden yapılan düzenlemelerle GREGORYAN TAKVİMİ olarak anılmıştır. Günümüzde ise Milat takvimi denilmektedir. Milat takvimi Hz. İsa'nın doğuşunu(sıfır) kronolojinin başlangıcı olarak kabul eder.