5.Ünite: Dünya Gücü Osmanlı (1453-1595) Kazanımları ve Açıklamaları

5. ÜNİTE: DÜNYA GÜCÜ OSMANLI (1453-1595) KAZANIMLARI VE AÇIKLAMALARI

10.5.1. 1453-1520 yılları arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasi gelişmeleri tarih şeridi ve haritalar üzerinde gösterir.


Başlıca siyasi gelişmeler olarak İstanbul'un Fethi (1453), Sırbistan'ın alınması (1454), Amasra'nın alınması (1459), Mora'nın alınması (1460), Sinop ve Trabzon'un alınması (1461), Eflâk'ın alınması (1462), Bosna ve Hersek'in alınması (1463), Venedik ile mücadele (1463¬1479), Otlukbeli Muharebesi (1473), Karamanoğlu Beyliği'ne son verilmesi (1474), Kırım'ın Fethi (1475), Boğdan'ın alınması (1476), Arnavutluk'un alınması (1479), İtalya Seferi (1480), Cem Sultan Olayı (1481-1495), İspanya'daki Yahudilerin Osmanlı ülkesine getirilmesi (1492), Şahkulu İsyanı (1511), Çaldıran Muharebesi (1514), Turnadağ Muharebesi (1515),Mercidabık Muharebesi (1516) ve Ridaniye Muharebesi (1517) verilir.

Burada verilen kronolojik sıralama, öğrencilerin kronolojik düşünme becerilerini desteklemeye yöneliktir. Sıralanan olay ve olgulara ilişkin bir konu anlatımı yapılmamalı ve bunların ezberletilmesi yoluna gidilmemelidir.

10.5.2. İstanbul'un Fethi'nin sebeplerini, fetih sürecini ve fethin stratejik sonuçlarını kavrar.


a) Fethi'n dünya siyasi tarihi bakımından önemine değinilir.

b) Osmanlı Devleti'nin kurumsallaşmasında (idari, kültürel ve demografik boyutlar özellikle vurgulanarak) İstanbul'un fethinin oynadığı rol vurgulanır.


10.5.3. Osmanlı Devleti'nin İslam coğrafyasında hâkimiyet kurmasının Türk ve İslam dünyası üzerindeki etkilerini analiz eder.

a) Anadolu ve İran coğrafyasında hâkimiyet kurma çabalarının siyasi ve sosyal etkileri üzerinde durulur.

b) I. Selim Dönemi'nde Osmanlı - Memlûk ilişkileri, İslam dünyasında liderlik mücadelesi bağlamında ele alınır.


10.5.4. 1520-1595 yılları arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasi gelişmeleri tarih şeridi ve haritalar üzerinde gösterir.

Başlıca siyasi gelişmeler olarak Belgrad'ın Fethi (1521), Rodos'un Fethi (1522), Mohaç Muharebesi (1526), Babür İmparatorluğu'nun kurulması (1526), Barbaros Hayrettin'in Cezayir'e hâkim olması (1529), I. Viyana Kuşatması (1529), İstanbul Antlaşması (1533), Cezayir'in alınması (1533), Irakeyn Muharebesi (1534), Fransa'ya kapitülasyon verilmesi (1535), Preveze Deniz Savaşı (1538), Hint Deniz Seferleri (1538-1553), Trablusgarp'ın Fethi (1551), Tebriz'in alınması (1548), Nahçıvan'ın alınması (1553), Amasya Antlaşması (1555), Sudan'ın Kızıldeniz sahilinde Sevâkin Adası merkezli Habeş Eyaleti'nin kurulması (1555), Augsburg Barışı (1555), Cerbe Deniz Savaşı (1560), Zigetvar Seferi (1566), Sakız Adası'nın alınması (1566), Yemen'in alınması (1568), Kıbrıs'ın Fethi (1571), İnebahtı Deniz Savaşı (1571), Tunus'un Fethi (1574), Fas'ta Osmanlı hâkimiyetinin kurulması (1578) ve Ferhat Paşa Antlaşması (1590) verilir.

Burada verilen kronolojik sıralama, öğrencilerin kronolojik düşünme becerilerini desteklemeye yöneliktir. Sıralanan olay ve olgulara ilişkin bir konu anlatımı yapılmamalı ve bunların ezberletilmesi yoluna gidilmemelidir.

10.5.5. Kanuni Dönemi'nden itibaren Osmanlı Devleti'nin siyasi sınırlar ve devlet teşkilatı bakımından olgunluğa eriştiğini kavrar
.

a) I. Süleyman'ın "Kanuni" olarak anılmasının gerekçeleri üzerinde durulur.

b) Osmanlı-Habsburg mücadelesi Doğu Avrupa'da hâkimiyet kurma çabaları bağlamında ele alınır.

c) Osmanlı-Safevi ilişkileri Doğu'da hâkimiyet kurma çabaları bağlamında açıklanır.

ç) Osmanlı Devleti'nin uyguladığı ekonomi politikalarından ticaret yollarının kontrolü ve kapitülasyonlara / imtiyazlara değinilerek bunlar üzerinden kurulan uzun vadeli stratejik ortaklıklara vurgu yapılır.


10.5.6. Uyguladığı uzun vadeli stratejinin Osmanlı Devleti'nin dünya gücü haline gelmesindeki rolünü analiz eder.

a) Osmanlı Devleti'nin XV ve XVI. yüzyıllardaki stratejik rakiplerine [Venedik, Ceneviz, Portekiz, İspanya, Avusturya (Habsburg İmparatorluğu), Safeviler, Memlûkler] karşı uyguladığı uzun vadeli politikalar ve bunların yansımaları üzerinde durulur.

b) Osmanlı'nın XV ve XVI. yüzyıllarda izlediği siyasetin uzun vadeli etkileri [Roma Katolik Kilisesi'ne karşı Ortodoksluğun ve Protestanlığın himaye edilmesi, Avrupa monarşilerinin varlıklarını devam ettirmeleri (Fransa, İngiltere ve Hollanda), Afrika'daki Müslümanların himaye edilmesi] üzerinde durulur.


10.5.7. Osmanlı Devleti'nin takip ettiği kara ve deniz politikalarını analiz eder.

a) Osmanlı Devleti'nin öncelikli olarak bir kıta (kara) gücü olduğu vurgulanır ve dönemin diğer büyük kıta güçlerine kısaca değinilir.

b) Coğrafi Keşifler'in Osmanlı Devleti'nin Akdeniz'deki hâkimiyetinde meydana getirdiği değişimler üzerinde durulur.

c) Osmanlı Devleti'nin stratejik amaçlı olarak Akdeniz dışına yönelme çabaları bağlamında Hint Deniz Seferleri ele alınır.

ç) Atlantik ülkelerinin (Portekiz, İspanya, Hollanda, İngiltere) okyanus güçleri olarak Akdeniz'e nüfuz etme çabaları üzerinde durulur.
 

5.ÜNİTE: DÜNYA GÜCÜ OSMANLI (1453-1595)


10.5.1. 1453-1520 yılları arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasi gelişmeleri tarih şeridi ve haritalar üzerinde gösterir.​

Başlıca siyasi gelişmeler olarak İstanbul’un Fethi (1453), Sırbistan’ın alınması (1454), Amasra’nın
alınması (1459), Mora’nın alınması (1460), Sinop ve Trabzon’un alınması (1461), Eflâk’ın alınması (1462), Bosna ve Hersek’in alınması (1463), Venedik ile mücadele (1463-1479), Otlukbeli Muharebesi (1473), Karamanoğlu Beyliği’ne son verilmesi (1474), Kırım’ın Fethi (1475), Boğdan’ın alınması (1476), Arnavutluk’un alınması (1479), İtalya Seferi (1480), Cem Sultan Olayı (1481-1495), İspanya’daki Müslümanların ve Yahudilerin kurtarılması (1492), Çaldıran Muharebesi (1514), Mercidabık Muharebesi (1516) ve Ridaniye Muharebesi (1517) verilir.
Burada verilen kronolojik sıralama, öğrencilerin kronolojik düşünme becerilerini desteklemeye yöneliktir. Sıralanan olay ve olgulara ilişkin bir konu anlatımı yapılmamalı ve bunların ezberletilmesi yoluna gidilmemelidir.


10.5.2. İstanbul’un fetih sürecini sebepleri ve stratejik sonuçları açısından analiz eder.​


a) Öğrencilerin, Osmanlı Devleti’nin kurumsallaşmasında (idari, kültürel ve demografik boyutlar) İstan- bul’un Fethi’nin oynadığı role ilişkin çıkarımda bulunmaları sağlanır.

b) İstanbul’un Fethi’nin bölgesel ve küresel yansımalarına değinilir.

c) II. Mehmet’in kara ve denizlerdeki fetihlerinin stratejik önemine değinilir.

ç) Öğrencilerin, Haçlı Seferleri ile İstanbul’un Fethi’ni, İstanbul’a ve şehirdeki mabetlere (Ayasofya vb.) verilen değer bakımından mukayese etmeleri sağlanır.

d) II. Mehmet’in karakteri, vizyonu, ilme verdiği önem vurgulanarak fethin gerçekleşmesinde onun kişi- sel özelliklerinin etkisine değinilir.


10.5.3. Osmanlı Devleti’nin İslam coğrafyasında hâkimiyet kurmasının Türk ve İslam dünyası üzerindeki etkilerini analiz eder.​


I. Selim Dönemi’nde Osmanlı-İran ve Osmanlı-Memlûk ilişkilerine, Türk ve İslam dünyasında liderlik mücadelesi bağlamında değinilir.

10.5.4. 1520-1595 yılları arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasi gelişmeleri tarih şeridi ve haritalar üzerinde gösterir.​

Başlıca siyasi gelişmeler olarak Belgrad’ın Fethi (1521), Rodos’un Fethi (1522), Mohaç Muharebesi (1526), I. Viyana Kuşatması (1529), İstanbul Antlaşması (1533), Cezayir’in alınması (1533), Preveze Deniz Savaşı (1538), Hint Deniz Seferleri (1538-1553), Tebriz’in alınması (1548), Trablusgarp’ın Fethi (1551), Nahçıvan’ın alınması (1553), Sudan’ın Kızıldeniz sahilinde Sevâkin Adası merkezli Habeş Eyaleti’nin kurulması (1555), Zigetvar Seferi (1566), Yemen’in alınması (1568), Kıbrıs’ın Fethi (1571), İnebahtı Deniz Savaşı (1571), Tunus’un Fethi (1574) ve Fas’ta Osmanlı hâkimiyetinin kurulması (1578) verilir.

Burada verilen kronolojik sıralama, öğrencilerin kronolojik düşünme becerilerini desteklemeye yöneliktir. Sıralanan olay ve olgulara ilişkin bir konu anlatımı yapılmamalı ve bunların ezberletilmesi yoluna gidilmemelidir.​



10.5.5. Kanuni Döneminden itibaren Osmanlı Devleti’nin eriştiği olgunluğu siyasi sınırlar ve devlet teşkilatı açısından açıklar.​


Osmanlı Devleti’nin hâkimiyet alanını genişletme çabaları bağlamında Habsburglar ve Safevilerle olan ilişkileri kısaca ele alınır.


10.5.6. Uyguladığı uzun vadeli stratejinin Osmanlı Devleti’nin dünya gücü haline gelmesindeki rolünü analiz eder.​


a) Osmanlı Devleti’nin XV ve XVI. yüzyıllardaki stratejik rakiplerine [Venedik, Ceneviz, Portekiz, İspanya, Habsburglar, Safeviler, Memlûkler] karşı uyguladığı uzun vadeli politikalar ve kurduğu stratejik ortaklık- lara Osmanlı Devleti’nin Batı, Doğu ve Güney siyaseti bağlamında değinilir.

b) Öğrencilerin, Osmanlı Devleti’nin batıdaki ilerleyişi karşısında Avrupa’da oluşan Türk algısını sebep ve etki açısından analiz etmeleri sağlanır.

c) Osmanlı’nın XV ve XVI. yüzyıllarda izlediği siyasetin uzun vadeli etkilerine [Roma Katolik Kilisesi’ne karşı Ortodoksluğun ve Protestanlığın himaye edilmesi, Avrupa monarşilerinin varlıklarını devam ettir- meleri (Fransa, İngiltere ve Hollanda), Afrika’daki Müslümanların himaye edilmesi] değinilir.

ç) Osmanlı Devleti’nin uyguladığı ekonomi politikalarından ticaret yollarının kontrolü ve kapitülasyonla- ra değinilerek bunlar üzerinden kurulan uzun vadeli stratejik ortaklıklara vurgu yapılır.



10.5.7. Osmanlı Devleti’nin takip ettiği kara ve deniz politikalarını analiz eder.​


a) Osmanlı Devleti’nin öncelikli olarak bir kıta (kara) gücü olduğu vurgulanır ve dönemin diğer büyük kıta güçlerine kısaca değinilir.

b) Öğrencilerin, Osmanlı Devleti’nin denizlerde yaptığı fetihlerin Akdeniz hakimiyetine etkisini ve bu bağlamda Kıbrıs’taki Türk varlığının tarihsel önemini analiz etmeleri sağlanır.

c) Coğrafî Keşifler’e ve sonrasında Asya, Afrika ve Amerika kıtalarında yaşanan katliamlara ve bu bölge- lerin zenginliklerinin Avrupa’ya taşınmasına değinilir.

ç) Coğrafi Keşifler’in Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’deki hâkimiyetinde meydana getirdiği değişimler ile okyanus güçlerinin Akdeniz’e nüfuz etme çabalarına değinilir.

d) Osmanlı Devleti’nin stratejik amaçlı olarak Akdeniz dışına yönelme çabaları bağlamında Hint Deniz Seferleri’ne değinilir.
 

Bu konuyu görüntüleyen kullanıcılar

Geri
Üst Alt